Roofs 2025-01-30 “Tijdens het schrijven zat ik met de hoofdpersonen op het dak”

Aan tafel met ... Frank Nellen

In deze rubriek laat Roofs personen van binnen en buiten de dakenbranche aan het woord. De insteek is om de visie en de persoon achter die visie voor het voetlicht te brengen.

Tekst: Nolanda Klunder

“We gingen op de pannen van een hellend dak zitten, onze armen over de dakvorsten geslagen. Voor ons lag de stad. Daken in allerlei grijze en roodbruine tinten, als akkers in de herfst. Daartussen de loopgraven waar de stedelingen in rondkruipen.” De roman Land van dadels en prinsen van Frank Nellen vertelt over de vriendschap tussen een Franse en een Frans-Algerijnse jongen, en hoe die vriendschap zich verhoudt tot de moordaanslag waar het boek mee opent. Opmerkelijk daarbij is dat het verhaal zich grotendeels afspeelt op de daken van Parijs. Dat maakt nieuwsgierig: wat heeft Frank Nellen met daken?

Vanaf de Parijse daken

“Bij dit verhaal had ik een beeld voor ogen van twee jongens die de stad op een ander niveau beleven”, vertelt Nellen. “In een driedimensionale wereld zoeken zij een biotoop op die niemand anders opzoekt, namelijk de daken. Je kunt fysiek gezien prima de daken op, vooral de Parijse daken lijken heel toegankelijk, met al die woonblokken met mansardedaken van gelijke hoogte. Toch doet bijna niemand dat. Natuurlijk is het gevaarlijk om over daken te lopen, maar jonge mensen houden juist van gevaar, klimmen in bomen en klauteren overal op. Het bijzondere van hoge plekken is dat je daar onzichtbaar wordt, want niemand heeft door dat je daar bent. Vanuit de hoogte kan je ongezien alles bekijken. Het dak vormt zo een parallel universum dat alleen van jou is. Dat beeld was het uitgangspunt: twee jongens die vanaf de Parijse daken het leven op straat gadeslaan en door dakramen binnenstappen in appartementen. Met dat gegeven kan je als schrijver heel veel doen. Net zoals Jules Verne met Twintigduizend mijlen onder zee: als je je verhaal situeert in een andere wereld, heb je een ander perspectief op de mensheid.”

Research

“Zijn blik liep steevast vooruit op zijn benen. Dit stelde hem in staat om zijn voeten te plaatsen op de meest stabiele steunpunten – daar waar gordingen en spantbenen kruisen, of waar de schoren in de dekplaten grepen – afhankelijk van het soort dat dat hij onder zich had. Ook wist hij vrij nauwkeurig de toestand van de daken in te schatten. Ik heb nooit begrepen hoe hij dat deed, maar ik vermoed dat hij een scherp oog had voor ongewone glooiingen, net iets te wijde kieren tussen de pannen, korrelige voegen en losgewaaid loodblad.”

Nellen: “Als je in je boek een wereld wil oproepen, dan heb je kennis nodig van die wereld. Ik besteed heel veel tijd aan research. Als ik over daken schrijf, wil ik precies weten hoe die in elkaar zitten. Voor deze roman ben ik bouwkundeboeken gaan lezen. Ik wilde de draagkracht en stevigheid van dakconstructies begrijpen. Elke lat in een dak heeft een naam, elke vorm van een dak heeft een naam. Om de gebeurtenissen op de daken realistisch te beschrijven, moet je, vind ik, weten hoe zo’n balk in de nok van het dak heet. Als ik eenmaal begonnen ben met research, ga ik het steeds interessanter vinden. Ik duik er dan helemaal in. Ik was al jaren niet in Parijs geweest toen ik het boek schreef. Dat geeft niet, want als je in Parijs bent, ervaar je de stad alleen vanaf de straat. Om de stad vanaf de daken te ervaren heb ik letterlijk dagenlang op Google Maps doorgebracht. Daar vloog ik over de daken. Maar mijn boeken zijn geen non-fictie, dus vanaf de realiteit die ik ken uit mijn research bouw ik in mijn hoofd een plek verder op. Al dromend en fantaserend komen mijn ideeën tot wasdom. Het onderzoeken en dagdromen is een heerlijk proces. Tijdens het werken aan Land van dadels en prinsen was het daklandschap mijn tijdelijke universum, ik zat met de twee vrienden op het dak. Het is fantastisch om een wereld te verzinnen en er tijdelijk in te verdwijnen.”

Schrijver en jurist

Nellen is behalve schrijver ook fiscaal jurist. “Ik werk in een wereld die heel zakelijk is. Die wereld geeft me intellectuele uitdaging, maar tegelijkertijd miste ik daarin de speelse, fantasierijke en emotionele dimensie van het leven. Daarom begon ik verhalen te schrijven en aan verhalenwedstrijden mee te doen. De combinatie van mijn werk en mijn boeken zorgt voor balans. Door het schrijven ben ik een gelukkiger mens.” Land van dadels en prinsen was Nellens debuut. Vorig jaar verscheen De onzichtbaren, dat de Boekhandelsprijs won en genomineerd was voor de Libris Literatuurprijs. “Ook voor dat boek mocht ik me verdiepen in andere tijden, plekken en personen. Ik heb ruim drie jaar onderzoek gedaan naar Tsjernobyl, de Sovjet-Unie en het marxisme-leninisme als basis voor dat boek. En nu ben ik sinds een half jaar bezig me in te lezen voor mijn derde boek. Dit keer gaat het over een visserschip met een verstekeling aan boord. Dus ik heb in mijn boekenkast nu al twee planken vol met boeken over visserij, trawlers, kotters, soorten vissen. De wereld van de zee is het tegenovergestelde van die op het dak. Dat maakt mijn vak zo mooi. Ik heb totale vrijheid om onderwerpen te kiezen, werelden uit de grond te stampen, personen tot leven te roepen. Boeken zijn magisch.”