Roofs 2025-05-12 Lekkages bij poeren en kokers

Hogere isolatiewaarde leidt tot condensvorming

VEBIDAK wordt regelmatig geraadpleegd door onder andere dakbedekkingsbedrijven, bouwbedrijven en gebouweigenaren om oorzaken van lekkages op te sporen. Vaak is er méér aan de hand dan een losse overlap. Diverse opsporingsmethoden helpen meestal de oorzaak van de lekkage te vinden. Maar lekkages bij technische installaties kunnen voortkomen uit een moeilijker te detecteren ontwerpdetail.

Door: Arie l’Amie, bouwtechnisch adviseur bij VEBIDAK

Bij een lekkageonderzoek vindt de aanpak plaats in een logische volgorde. Daar horen verschillende onderzoeksmethoden bij. Gestart wordt met het verzamelen van informatie, zoals de momenten van lekkage. Daarna volgt een visuele beoordeling van de dakbedekkingsconstructie door onder andere alle overlappen van het dakbedekkingssysteem te controleren op hechting. Ook wordt gekeken of er mechanische beschadigingen in het dakbedekkingssysteem aanwezig zijn en worden de bouwkundige details, zoals de dakranden en -opstanden, visueel beoordeeld.

Wanneer er bij deze visuele inspectie geen gebreken worden aangetroffen, worden er in het lekkagegebied insnijdingen gemaakt om de plaats en een mogelijk spoor van lekwater vast te stellen om zo bij het inwateringspunt uit te komen.

Als ná deze aanpak nog steeds geen oorzaak is gevonden, kan op grotere daken met een betonnen onderconstructie het zoekgebied worden verkleind door een deel van het dak onder water te zetten. Aan dit water wordt dan kleurstof toegevoegd. Indien gekleurd water binnen zichtbaar wordt, betekent dit dat het probleem zich in het gedeelte van de dakbedekking bevindt dat onder water staat. Er zou dan sprake kunnen zijn van capillaire werking bij een overlap. Deze methode heeft als nadeel dat er dammen op het dak moeten worden aangebracht en dat deze methode mogelijk op meerdere plaatsen op het dak moet worden uitgevoerd voordat er duidelijkheid is.

Rookproef

Als de eerder genoemde onderzoeksmethoden geen soelaas bieden, kan een rookproef worden uitgevoerd. Bij een rookproef wordt er middels een rookgenerator rook in de dakbedekkingsconstructie geblazen en worden op deze manier eventuele gebreken zichtbaar doordat de rook zichtbaar wordt op plaatsen waar dat niet zou mogen.

Afhankelijk van het dakbedekkingssysteem zal de rook zichtbaar worden aan de buitenzijde van de dakranden en eventueel aan de bovenzijde van dakopstanden. Daarnaast zal de rook zichtbaar worden op plaatsen waar de dakbedekking niet (meer) waterdicht is zoals bij losgekomen overlappen en mechanische beschadigingen.

Condens in poeren en kokers

In het algemeen worden op deze wijze de oorzaken van de lekkages uiteindelijk wél gevonden. Echter, het komt de laatste jaren ook steeds vaker voor dat, na toepassing van de genoemde onderzoeksmethoden, een lekkage niet wordt gevonden. Meestal zijn dat lekkages bij opstellingen van technische installaties op daken met een onderconstructie van geprofileerde stalen dakplaten. Deze opstellingen bestaan uit poeren met een constructie van stalen balken (frame) waarop vervolgens de technische installaties zijn geplaatst. De poeren komen boven de dakbedekking uit en zijn ingewerkt met opstandstroken dakbedekking.

Zo’n poer bestaat meestal uit een gegalvaniseerde stalen koker, die aan de onderzijde en de bovenzijde is voorzien van een schetsplaat en mogelijk met een kraag, waaronder de dakbedekking kan worden aangebracht. In de schetsplaten zijn gaten aanwezig om te voorkomen dat de poeren tijdens het galvanisatieproces uit elkaar klappen.

Omdat deze poeren op de stalen draagconstructie worden bevestigd, bevinden zij zich over het algemeen in het warmste gebied van een gestookte (bedrijfs)ruimte. De warme binnenlucht verwarmt ook de lucht in de koker. Die stijgt vervolgens op in de koker en komt aan de buitenzijde van de dakconstructie direct in contact met de koude buitenkant van de koker. Hierdoor ontstaat condens aan de binnenzijde van de koker. Dit condenswater kan niet weg en zal naar binnen teruglopen en uit het gat in de schetsplaat op de onderliggende vloer terechtkomen.

Gebouwen worden steeds beter geïsoleerd. Warmteweerstanden van dakconstructies van 8,00 m²K/W zijn geen uitzondering meer. Daarom neemt de kans op condensvorming bij dit dakdetail toe. Bovendien worden er meer installaties op daken geplaatst, waardoor er vaker (ook hogere) poeren worden aangetroffen. Kortom, nóg meer (kans op) condensvorming in de poeren.

Om condens in de stalen poeren te voorkomen, is het mogelijk om het deel van de poer dat boven het dakbedekkingssysteem uitkomt te isoleren. Hier moet bij de fabricage van de poeren rekening mee worden gehouden. Wanneer bijvoorbeeld de schetsplaat te klein wordt aangehouden, kan de installatie niet meer gemonteerd worden als de isolatie is aangebracht.

Oplossingen

VEBIDAK geeft er bij nieuwbouw de voorkeur aan om de aannemer te vragen de poeren aan de binnenzijde te voorzien van PUR schuim vóórdat ze worden gemonteerd. Hierdoor kan condensvorming niet meer optreden. In een bestaande situatie kan het dakbedekkingsbedrijf een gaatje boren in het verticale deel van de stalen koker, waardoor PUR schuim in de koker kan worden aangebracht. Dit gaatje moet dan na het uitharden van de PUR schuim worden gerepareerd.

Condensvorming in poeren is niet nieuw, maar door de toegenomen isolatiewaarde (en dus koudebrugwerking) neemt de zichtbaarheid van het probleem toe. Daarom is het belangrijk dat hier al in de werkvoorbereiding goed over wordt nagedacht. Om problemen te voorkomen, is het verstandig om dit met uw opdrachtgever te bespreken.