Roofs 2025-05-20 “Voor duurzaamheid moet je over de lange termijn denken”

Aan tafel met… Hans Verboven

In deze rubriek laat Roofs personen van binnen en buiten de dakenbranche aan het woord. De insteek is om de visie en de persoon achter die visie voor het voetlicht te brengen.

Tekst: Nolanda Klunder

“Duurzaamheid kan je op veel manieren definiëren, maar voor mij is het in essentie: het maximaliseren van de toegevoegde waarde die je als bedrijf hebt voor zoveel mogelijk stakeholders, dus niet alleen voor de klant, en dit zo doen dat je de negatieve impact op mens, milieu en maatschappij beperkt”, zegt Hans Verboven, professor Duurzaamheidsmanagement en Bedrijfsethiek aan de Faculteit Bedrijfswetenschappen & Economie van de Universiteit Antwerpen, en eigenaar van het consultancybedrijf Sustacon.

Rentmeesterschap

“Bij Sustacon ondersteunen we bedrijven in de sectoren bouw, logistiek en transport bij de planning en implementatie van hun duurzaamheidsbeleid”, legt Verboven uit. “Daarbij werken we bij voorkeur met familiebedrijven of bedrijven met een familiale cultuur. Duurzaamheid is namelijk veel meer dan compliance en rapportering. Ze moet in mijn ogen in de strategie van bedrijven zitten die op lange termijn economisch en maatschappelijk relevant willen blijven. De term hiervoor is rentmeesterschap: zo werken dat je geen roofbouw pleegt. Daarom werken we graag met familiebedrijven: daar denkt men in vijf of tien jaar, in plaats van in kwartalen. De langetermijnvisie zit bij familiebedrijven ingebakken in het DNA.”

Samenwerking met Derbigum

Een van de bedrijven waar Sustacon al bijna tien jaar voor werkt, is Derbigum. “Bij hen gaat het over ondernemen op de lange termijn. Het is hun streven dat alle bitumendaken die afgebroken worden, gerecycled kunnen worden. Dat streven heeft geleid tot Novitumen, het volledig circulaire bitumen dat Derbigum onlangs op de markt heeft gebracht. In het productieproces hiervan is geen nieuw bitumen nodig, zodat er een gesloten kringloop ontstaat. Onze rol was het om het product te toetsen aan de kaders van de EU-taxonomie en circulaire bouwnormen, en te adviseren over de markttoetreding. Voor circulaire daken is de losmaakbaarheid van alle delen van het daksysteem - onderlaag, dampscherm, isolatielaag, bovenlaag – belangrijk, zodat alles herbruikt kan worden. Het gaat niet alleen over op productniveau circulair zijn, maar over samenwerken met partners in het gehele systeem. Derbigum zoekt nadrukkelijk partnerships met dakdekkers en grote sloopbedrijven. Zo vormen ze een heel ecosysteem. En om dat te doen heeft men een gezonde principiële overtuiging nodig dat wij er verantwoordelijk voor zijn dat we onze planeet net zo mooi achterlaten voor de generaties na ons.”

Ecosystemen

“Kernwoord hier is ecosysteem: zonder een ecosysteem werkt circulariteit niet”, vervolgt Verboven. “In een bouwproject zijn veel partijen betrokken. Als die beter samenwerken, kunnen ze andere keuzes voor de lange termijn maken. Eigenlijk lijkt het op een prisoner’s dilemma, waarbij het meest optimale scenario ontstaat wanneer iedereen afzonderlijk bereid is iets in te leveren. De optimale samenwerking in de keten zou inhouden dat de architect en de bouwheer op de hoogte zijn van de laatste stand van zaken rond duurzaamheid en duurzame bouwmaterialen, en de mogelijkheid van alternatieve technieken vanaf het begin meenemen. Daarvoor moet er voortdurend overleg zijn met de leveranciers. Alle betrokkenen houden daarbij rekening met iets dat pas over twintig jaar relevant kan worden. Om dat te doen is er voor iedereen in de keten een zekere vooruitziendheid en een bepaalde ethiek vereist.”

Lange en korte termijn

“Voor duurzaam ondernemen is het zaak een gezond evenwicht te zoeken tussen de belangen van het bedrijf, van de mens en van het milieu”, licht Verboven toe. “Dat spreekt niet voor zich, want het model dat we hebben in de bouw, de maakindustrie en het transport is voor het overgrote deel gericht op de uitputting van grondstoffen en op het verbranden van fossiele brandstoffen. Dat is een eenrichtingsmodel, waarbij materialen na gebruik in het beste geval deels gerecycled worden, maar ze gaan nooit meer hetzelfde product met dezelfde kwaliteit worden. Wil je dat veranderen, dan moet je over de lange termijn denken. Dat is niet gemakkelijk, want de duurzame oplossing is op de langere termijn wel goedkoper, maar op korte termijn is duurzaam vaak duur. Dus als een investeerder investeert in vastgoed om het zo snel mogelijk van de hand te doen, heeft hij geen incentive om het duurzaam te doen. Partijen die het vastgoed aanhouden en zelf verhuren, zoals woningcorporaties, hebben wel belang bij duurzaamheid. Zo komen we toch steeds verder.”

Studies

Dat Verboven in deze branche terecht zou komen, lag gezien zijn vooropleiding niet voor de hand. Hij studeerde Germaanse taal- en letterkunde en promoveerde in dat vakgebied in Heidelberg. Daarop werd hij docent zakelijk Duits aan de faculteit Bedrijfswetenschappen en Economie aan de Universiteit Antwerpen. Hij vertelt: “Om mijn toekomst daarin uit te bouwen, ben ik Economie als avondstudie gaan doen. Vervolgens werd ik docent Ethiek en Duurzaamheid. Zo ben ik erin gerold. En daarbij: mijn vader had een architectenbureau en mijn jeugd speelde zich af tussen bouwstalen en -plannen. Op woensdagmiddag ging ik regelmatig mee naar bouwplaatsen, dus de microbe voor de bouw was er al jong. Aan de universiteit ging ik praktijkgerichte masterprojecten begeleiden. Omdat bedrijven vroegen om blijvende ondersteuning in plaats van de tijdelijke van masterstudenten, richtte ik daarop mijn eigen consultancybureau op, met onze eigen studenten.”

Middenweg

“Bij Sustacon hebben we een ondernemersvriendelijke visie op duurzaamheid, waarbij we weten dat groei nodig is. Belangrijk is dat deze groei op een verantwoorde manier gaat. Een mens maakt, ook in zijn persoonlijke leven, voortdurend keuzes: de gemakkelijke keuze voor de korte termijn, of de keuze die je op de lange termijn meer oplevert. Ik hoor bedrijfsleiders soms zeggen dat ze niet veel met duurzaamheid hebben, maar intussen hebben ze wel zonnepanelen, implementeerden ze energiebesparende maatregelen of doen ze iets anders duurzaams. Dat deden ze dan niet beleidsmatig of vanuit een overtuiging, maar gewoon vanuit gezond verstand. Uiteindelijk is het dat: de meest duurzame keus is vaak de meest verstandige.” Hij besluit: “Wat ik in mijn werk absoluut niet wil zijn, is dogmatisch. Ik ben pragmatisch, maar dan zonder de connotatie ‘opportunistisch’. Ik sta voor een gezonde, verstandige middenweg. Alles op zijn tijd en toch snelheid maken.”