Roofs 2001-10-44 Nederland koploper in toepassen zinksystemen

    Vanaf het moment dat titaanzink op de Nederlandse markt verscheen, is het aantal toepassingen enorm toegenomen. Vooral architecten ervaren steeds vaker dat dit materiaal zeer veelzijdig is. Geen wonder dat het materiaal in ons land tegenwoordig niet alleen voor de afvoer van hemelwater wordt gebruikt maar ook steeds vaker gesignaleerd kan worden als bekleding van gevels en daken. De Nederlandse architect loopt in vergelijking met de andere Europese landen voorop in het toepassen van de verschillende zinksystemen vanwege het bewustzijn van de esthetische en technische aspecten van titaanzink.

Onder de noemer ‘Nederland Architectuurland’ zijn veel voorbeelden te zien van opvallende gebouwen, zowel in de particuliere woningbouw als de bedrijfs- en utiliteitsbouw. Meer en meer krijgt ook titaanzink een plaats, vooral vanwege de gemakkelijke verwerkingswijze en de functionele duurzaamheid. Nederland onderscheidt zich daarin positief en al gaat het wat ver om te spreken van ‘Nederland Zinkland’, het begint er stilaan wel op te lijken. Zeker wanneer het accent niet ligt op de kwantiteit maar om de kwaliteit en de diversiteit in de toepassing van de verschillende zinksystemen.

Kwaliteit
Kwaliteit verwijst naar de manier waarop de Nederlandse architect titaanzink in een breed spectrum herkenbaar toepast met als resultaat veel fraaie creaties. Het brede spectrum is te herkennen in de efficiënte bekleding van een woonhuis, waarbij de architect probleemloos kan spelen met gebogen vormen en dakhellingen. Maar die herkenning geldt ook voor het complexe gebouw waarbij de optimale vaardigheid van de zinkwerkers wordt aangesproken. De grenzen aan mogelijkheden van titaanzink worden dan wel eens benaderd maar nog niet bereikt.

Eigenschappen
Vanwege zijn esthetische en technische eigenschappen leent titaanzink  zich bijzonder goed voor zowel gewaagde als traditionele toepassingen. In eerste instantie natuurlijk door de goede verwerkbaarheid in alle richtingen. Maar wat te denken van het esthetische aspect van de prachtige natuurlijke patinalaag die op zink ontstaat. Bij sommige heldere luchten krijgt het zinken dak zijn bijzondere staalgrijs blauwe kleur. En dan gaat het niet om blauwe verf maar om een blauwzweem die ontstaat door de reflectie van het zwerk in de zinkpatinalaag. Een weerslag van het levend materiaal zink. Bovendien heeft titaanzink door de zeer goede corrosiewerende eigenschappen van deze zinkpatinalaag een zeer lange levensduur, langer dan die van een mensenleven.

Levend
Zink is een natuurlijk en essentieel element. ‘Natuurlijk’ in de betekenis dat het in ruime mate in het dagelijks leefmilieu aanwezig is. ‘Essentieel’ in verband met de wetenschap dat het onmisbaar is voor alle levende organismen. En al heeft zink soms een beladen naam waar het gaat om het milieu, het is er niet uit weg te denken. Ofwel, “geen leven zonder zink.”
En als een bouwwerk met een bekleding van het duurzame materiaal titaanzink na verloop van tijd dan toch eenmaal rijp is voor aanpassing of sloop, dan wordt zorgvuldig rekening gehouden met de milieu-aspecten.
De schiltechniek - de wijze waarop het zink werd aangebracht -, maakt het slopen van een zinken dak of gevel eenvoudig en effectief. Indien juist wordt gewerkt kan het oude bouwzink na recycling weer aan een nieuw leven kan beginnen. Een prima component dus voor IFD (Industrieel, Flexibel en Duurzaam bouwen)

Vakmanschap
Fraaie ontwerpen dienen natuurlijk ook fraaie bouwwerken op te leveren.  Het vakmanschap dat hiertoe nodig is, vinden we bij de architecten in Nederland in ruime mate en is nadrukkelijk aanwezig.
Vaak passen zij de verschillende zinksystemen afzonderlijk toe maar inmiddels zijn er steeds meer architecten, die mengvormen gebruiken. De combinatie van systemen in een gebouw is soms noodzaak, soms toe te schrijven aan architectonische vrijheid. Een voorbeeld van zo’n combinatie is de situatie waarin op het steile dakvlak losanges worden gemonteerd en op het flauw hellende dakdeel wordt gekozen voor het roevensysteem. Niet alleen een combinatie van zinksystemen, vooral een technisch en esthetisch samengaan waarvan de Nederlandse architect iedere dag meer doordrongen raakt.

Zinksystemen
In Nederland zijn momenteel meerdere systemen gangbaar: Het felssysteem, het roevensysteem, het schakelsysteem en het losangesysteem. De laatste tijd zijn ook combinaties van systemen steeds meer waar te nemen.

Het felssysteem
Dit systeem is bij nagenoeg iedereen bekend en wordt binnen Europa het meest aangetroffen.
Het felssysteem is vooral populair vanwege de eenvoudige montage door middel van voorgeprofileerde felsbanen.
Het felssysteem is geschikt voor rechte maar vooral ook voor gebogen oppervlakken en levert vaak een fijn lijnenspel op. Gebogen daken geven soms zeer fraaie ontwerpen, vooral wanneer meerdere gebogen vlakken als het ware in elkaar vallen. De grenzen van het haalbare worden hier wel eens bereikt, maar indien de toegenomen factor handwerk met de daarbij behorende consequenties geen problemen vormen, kan het eindresultaat verbluffend zijn.

Het roevensysteem
Het roevensysteem is de klassieker onder de zinken daken en wordt veelvuldig toegepast bij de renovatie van de fraaie panden maar ook in de nieuwbouw geeft dit systeem iets extra’s.
Het roevensysteem heeft een robuuste uitstraling, het gevolg van de brede roeflat die tussen de roefbanen wordt geplaatst.
Tegenwoordig werken architecten ook met combinaties van systemen waarbij het roevensysteem heel vaak een van de onderdelen is. Het roevensysteem is iets bewerkelijker, maar om hier aan te gemoet te komen zijn roefbanen leverbaar, die geheel zijn voorgevormd. En dat ontlokte een zinkwerker die uiteraard zijn zaak perfect had ingemeten de opmerking: “Het leek wel een bouwpakket.”

Het Schakelsysteem
Het schakelsysteem is ontwikkeld door NedZink en herkenbaar door zijn eenvoud in montage. Het is met name geschikt voor daken en gevels met weinig doorbrekingen. Kenmerkend zijn de vaste h.o.h-maat van 300 mm en het uiterlijk van een kleine roef.
Het schakelsysteem wordt ook wel het holle roevenysteem genoemd. Onder de banen zit nog een bijzonderheid. Vragen zinken daken een volledige houten ondersteuning, bij het schakelsysteem kunnen de schakelbanen op panlatten h.o.h. 300 mm worden gemonteerd. Dit betekent in feite ook een besparing in hout.

Losangesysteem
De losange is in het algemeen het systeem waarvoor de mensen stil blijven staan en zeggen: “wat mooi!”. Inderdaad is het een zeer fraai systeem met zijn schubvormig uiterlijk. De gangbare afmeting van een losange voor de grotere dakvlakken is 450 mm in het vierkant. Kiest men voor een kleinere afmeting, dan is het advies om het aantal losanges in de gaten te houden. Het beeld wordt snel erg druk en het aantal neemt kwadratisch toe met het verkleinen van de maat.
Tot voor 10 jaar geleden werden losanges nog slechts weinig toegepast en dan voornamelijk bij klassieke gebouwen. Inmiddels past de Nederlandse architect losanges echter toe bij daken en gevels van zowel de klassiek gebouwen als nieuwbouw. Het systeem biedt de mogelijkheid om te spelen met de formaten en te werken aan de integratie van dak en gevel. Door de huidige efficiënte manier van fabricage zijn de kosten beheersbaar en wordt een fraaie bekleding gerealiseerd voor vele typen woningen en gebouwen.