Roofs 2002-05-16 Reflecterende luchtlagen bestrijden vochtophoping van binnenuit

Op de Bouwrai 2002 presenteerde Tonzon bv met behulp van een CD-Rom digitaal haar isolatietechniek. De aanzet daartoe lag in de constatering dat binnen professionele doelgroepen als woningbouwverenigingen, architecten, adviesbureaus en aannemers, tegenwoordig eerder een CD-Romspeler dan een videorecorder voorhanden is. En ervaring heeft geleerd dat bewegende beelden zeer verhelderend blijken te werken als het gaat om het verschaffen van inzicht in een isolatietechniek die duidelijk afwijkt van de traditionele. Op de CD-Rom is plaats ingeruimd voor 14 clips over isoleren. Ze kunnen ter ondersteuning bij de tekst worden opgeroepen of zelfstandig worden bekeken. Zo probeert het bedrijf ook aandacht te vragen voor toepassing van haar techniek op daken.

Op de CD-Rom is natuurlijk plaats ingeruimd voor het door Tonzon 22 jaar geleden geïntroduceerde vloerisolatiesysteem dat bestaat uit thermoskussens en bodemfolie. De stevige Bodemfolie (µd=130m) stopt de verdamping van vocht uit de kruipruimtebodem terwijl de thermoskussens dankzij de zeer hoge isolatiewaarde (Rd-waarde 3,80) kan leiden tot een temperatuurstijging van de vloer van 4 tot 5°. Deze combinatie bestrijdt vochtproblemen onder in de woning maximaal. Daarnaast wordt op de CD-Rom getoond hoe de muur-, bad- en dakisolatie dient te worden aangebracht en de nieuwe folielijm werkt.

Warmte-isolatie

Het warmte-isolatiesysteem van Tonzon bestaat uit stilstaande luchtlagen die liggen opgesloten tussen reflecterende oppervlakken. Deze techniek biedt met minder ruimteverlies een hogere warmteweerstand (R-waarde). Doordat vooral gebruik wordt gemaakt van lucht heeft het systeem bij een aantal toepassingen isolatie-technisch grote voordelen en zorgt het tevens voor een minimale belasting van het milieu. Zo scheelt het bijvoorbeeld enorm in transport.
De thermoskussens en thermosheets zijn gemaakt van een zeer sterke kunststoffolie die is bestand tegen temperaturen tot 260°C en aan weerszijden voorzien van een reflecterend oppervlak dat is beschermd tegen oxidatie. Dit speciale oppervlak heeft een extreem lage warmte-uitstraling (e=0,03) en daarmee ook een zeer hoge reflectie van 97%.

Mens- en milieuvriendelijk

Het Thermoskussen met drie luchtkamers heeft een Rd-waarde van 3,80 m²K/W en weegt toch maar 60gr/m² (ter vergelijking gewoon papier 80 gr/m²). Het aandeel aluminium hierin bedraagt slechts 0,4 gram. Het verbruik van energie en grondstoffen voor de productie is dus vrij gering. Daarnaast is het lichte materiaal met blote handen gemakkelijk en veilig te verwerken want er blijken geen vezels, stof of gassen vrij te komen.
Bij sloop geeft het isolatiemateriaal bovendien zeer weinig afval dat als monomateriaal gegranuleerd en hergebruikt of probleemloos verbrand kan worden. Het materiaal dat veelvuldig werd getest, is bijzonder geschikt als isolatie voor de prefabbouw en bij de afwerkfase van bijvoorbeeld renovatieprojecten. Inmiddels blijkt uit onafhankelijk onderzoek van het Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie (NIBE) dat het thermoskussen zelfs een kleinere milieubelasting kent dan natuurlijke materialen (zie tabel1).

Vergeleken

In opdracht van Tonzon onderzocht het NIBE de milieu- en gezondheidseffecten van de thermoskussens vloerisolatie vergeleken met twaalf andere vloerisolatiematerialen: schelpen, katoen, steenwol, glaswol, EPS, PUR, geëxpandeerde kurk, vlas (20% polyester), schapenwol, cellulair glas, cellulose en kokosvezelplaten. De vergelijkingsberekeningen berusten op het TWIN Milieuclassificatie-model Bouw. Dit is een wetenschappelijk geaccepteerd milieu- en gezondheidsclassificatiemodel op basis van zowel levenscyclusanalyse (LCA) gegevens als kwalitatieve productinformatie. Met behulp van het TWIN-model kunnen de milieu- en gezondheidseffecten van producten inzichtelijk worden gemaakt, waardoor een vergelijking mogelijk wordt.
Die leverde op dat de thermoskussens vergeleken met andere isolatiematerialen een aanzienlijke lagere milieubelasting kennen. Deze is te verklaren uit de geringe hoeveelheid materiaal, die nodig is om de isolatiewaarde Rc=3,3 m2.K/W te bereiken (0,075 kg). Daarnaast is er sprake van een zeer klein transportvolume omdat de luchtkamers die de isolerende werking tot stand brengen, pas bij constructie worden aangebracht. Dit levert in vergelijking tot de andere onderzochte isolatiematerialen een aanzienlijke reductie van het energiegebruik, en daaraan gerelateerde emissies op.

Dakisolatie

Het principe van de reflecterende luchtlagen wordt sinds vorig jaar ook toegepast bij het aan de binnenkant isoleren van pannendaken. Het spannen van enkele lagen Thermosheets behoeft hierbij geen probleem te vormen. Naden tussen de isolatielaag en bijvoorbeeld gipsplaten kunnen vervolgens worden afgedicht met akrylaatkit die zowel zorg draagt voor een fraaie afwerking als de dakconstructie aanzienlijk geluidsdichter maakt.
Het Thermosheet laat zich eenvoudig spannen tussen de gordingen/sporen. Door gebruik te maken van bijvoorbeeld kleine klosjes, kunnen de lagen op de gewenste afstand van elkaar worden gespannen. Wanneer de buitenzijde niet is afgedekt met een dichte laag, dan komt de eerste laag Thermosheet direct tegen het dakbeschot. Deze laag wordt met een speciale lijm geplakt op het dakbeschot of rondom met kit of dubbelzijdige tape geplakt op de balken. Deze laag maakt het dak winddicht. Voor de verdere isolatie bestaan uiteenlopende variaties. Zo bestaat de mogelijkheid de ruimte tussen de balken met een Thermoskussen te verdelen in drie verschillende luchtlagen. Over de balken kan dan een Thermosheet worden aangebracht waarna vier verschillende reflecterende luchtlagen ontstaan. Op deze manier komt de isolatiewaarde op circa Rc=2,7, iets boven de huidige nieuwbouwnorm (Rc=2,5).
Een andere oplossing zou kunnen bestaan uit de keuze voor Thermosheets. De ruimte tussen de balken is met meerdere smalle Thermosheets dan te verdelen in bijvoorbeeld vijf luchtlagen, die met een breed Thermosheet over de balken, uiteindelijk leidt tot zes reflecterende luchtlagen en een isolatiewaarde van circa Rc=4,0. Het verschil in isolatiewaarden geldt alleen in de winter als de warmtestroom naar boven is gericht (van binnen naar buiten). In de zomer, als de warmte van buiten (boven) komt, is de isolatiewaarde van beide opties vrijwel gelijk (R=4,4).
Aanbevolen wordt om tenminste drie reflecterende luchtlagen te creëren van elk minimaal twee cm dik (R=2,0). De materiaalkosten komen dan op circa € 4,- per m² waarbij in elk gevallen een subsidie (energiepremie) van € 2,50 per m² wordt verstrekt die kan oplopen tot € 12,50 per m². Deze bedragen zijn exclusief een bonus van 25% als men vooraf een EPA-advies heeft laten uitbrengen.

Platte daken

Vaak ontstaan bij het isoleren van platte daken de nodige problemen. De dakbedekking aan de buitenkant is waterdicht en heeft een zeer hoge dampremming. Dat betekent dat waterdamp uit de binnenlucht niet door de dakbedekking naar buiten kan met alle gevolgen van dien. Echte problemen ontstaan vaak niet omdat vochtophoping achterwege blijft. De problemen bij het isoleren aan de binnenkant ontstaan omdat waterdamp uit de binnenlucht wel bij het dak komt en daar in koude periodes condenseert. Door deze vochtophoping blijft het hout vrijwel voortdurend nat en wordt algemeen geadviseerd het dak niet van binnen maar van buiten te isoleren. Een juiste toepassing van Thermosheets en Thermokussens kan veel problemen evenwel wegnemen. Het is wel zaak dat dan wordt gelet op een zeer hoge en goede dampremming aan de warme kant en een forse luchtlaag tussen de bovenkant van de isolatie en de onderkant van het dak die enigszins in verbinding staat met de buitenlucht. Vocht kan daardoor altijd nog naar buiten.
Volgens Ton Willemsen van Tonzon raakt vooral bij de kleinere aannemer en de handige doe-het-zelver deze manier van isoleren steeds meer bekend. Voor grotere projecten zou deze variant ook als tussenoplossing kunnen gelden, voordat grote dakrenovaties op stapel staan. Want van buitenaf werken blijft eenvoudiger, temeer je dan niet tussen de opgeslagen spullen door hoeft te manoeuvreren.