Roofs 2004-03-03 Frustratie

De wetgeving loopt altijd achter op de praktijk. Dit gegeven brengt met zich mee dat er in de dagelijkse praktijk altijd zaken zijn die niet geregeld zijn - waar we zo goed en zo kwaad als mogelijk mee om moeten gaan. Het deel dat niet geregeld is, noemen we het ‘grijze gebied’. Nu zijn er hele volksstammen allergisch voor alleen al het idee dat iets niet in regels beschreven staat. Dat sommige zaken beter werken als het niet geregeld is, lijkt ze niet mogelijk. Wat die mensen niet willen weten, is dat regels en regelen leidt tot nog meer regels en tot nog meer ‘grijze gebieden’ die nog niet geregeld zijn. Nog meer regels, met het gevaar dat regels elkaar overlappen of zelfs tegengesteld zijn. Als die mensen gewezen wordt op ‘grijze gebieden’, zien ze dat als slecht bestuur of falende overheid, of beide. Het ‘grijze gebied’ ontkennen is voor hen dan het beste, want als je ervan overtuigd bent dat iets niet werkt zonder dat het geregeld is, dan kan heel veel niet werken waar het toch goed gaat. Wanneer het ‘grijze gebied’ wordt ontkent, ontstaat de situatie zoals wij die nu zien in de regelgeving omtrent veiligheid op daken. ‘Dat is toch allemaal geregeld,’ was steevast de reactie toen dakdekkers in toenemende mate begonnen aan te geven dat veiligheid in de praktijk niet altijd uitvoerbaar is zoals in de regels staat aangegeven. Arbovoorlichters, arbeidsinspecteurs, bestuurders en regelgevers hebben zich vastgebeten in de bestaande regels zonder het ‘grijze gebied’ te erkennen. ‘Als het niet beschreven staat, dan bestaat het niet of zijn de regels niet begrepen.’ Standaard advies: de uitvoerenden kennen de regels onvoldoende en moeten worden bijgeschoold. De frustratie bij de uitvoerenden/dakdekkers neemt ondertussen toe, want zij kennen de regels duvels goed, ‘het grijze gebied’, de praktijk, wordt ontkend. Een praktijk waar uitvoerenden mee worden geconfronteerd en niet omheen kunnen. Het probleem met veiligheid op daken staat niet op zichzelf. Het lijkt op meerdere gebieden van toepassing. Frustratie bij winkelpersoneel hoe om te gaan met winkeldieven waar eigen verantwoordelijkheid wordt gestimuleerd. Frustratie bij bewoners van oude wijken hoe om te gaan met allochtonen die volgens de rapporten allemaal zijn geïntegreerd. Frustratie bij bouwers over bouwregelgeving die is ingesteld om minder regels mogelijk te maken. Frustratie alom met een toenemend gevoel van machteloosheid en moedeloosheid bij degenen die met de praktijk worden geconfronteerd. Het is toch geregeld? Frustratie is een markt. Voor politici die gebruik maken van het gevoel van onmacht en wetgeving beloven. Voor ondernemers die met producten en diensten komen die oplossingen beloven. Voor regelgevers die nieuwe regels en procedures beloven. Voor ambtenaren die nieuw toezicht beloven. Nog meer regels, nog meer ‘grijze gebieden’. Is er dan geen uitweg? Jazeker, maar dan zullen we een aantal zaken met z’n allen moeten accepteren. Er bestaat geen werken zonder fouten en er zullen zich altijd ongelukken voordoen. Er zullen altijd ‘grijze gebieden’ blijven waar nog geen regelgeving voor bestaat. Er bestaat geen overheid die 100% garantie kan geven. Er bestaat geen verzekering die alle schade dekt die wij met z’n allen aanrichten en ondergaan. Er bestaat geen techniek die in alle problemen voorziet.  Wanneer we dat onder ogen willen zien, dan moet het toezicht met gezond verstand de resterende regels durven toe te passen. Dan moeten we accepteren dat het toezicht op gezond verstand is gebaseerd en de status van de toezichthouder erkennen. Dan moeten we een stap terug doen in onze eis overal recht op te hebben. Dan moeten we meer vertrouwen op het gezonde verstand op de werkvloer en de mensen op die plaats meer waarderen. Ik zie het er nog niet van komen, in de huidige tijd waarin juristen en boekhouders aan de macht zijn.  Terug naar de veiligheid op het dak. Aboma-Keboma heeft in samenwerking met BDA een nieuw boekje uitgebracht waar de nieuwste inzichten op dat gebied in vermeld staan. Prachtig, want een ‘grijs gebied’ is erkend en ingekleurd. Het wachten is op nieuwe grijze gebieden. Ton Berlee