Roofs 2005-10-16 Dan liever de lucht in

Speelgoedpaleis Bart Smit had een groot probleem. Het magazijn in Volendam groeide uit zijn jasje maar er was binnen de gemeente geen ruimte beschikbaar voor uitbreiding. "Dan liever de lucht in", moet men toen hebben gedacht, want men besloot een extra verdieping op het pand te zetten. Het staaldak, met alle voorzieningen, werd in vijf delen vier meter hoger getild.

Het pand uit 1987 is al eens eerder opgehoogd: in 1998 is er een derde verdieping op gebouwd. Door de groei van de speelgoedfabrikant was een nieuwe uitbreiding noodzakelijk; het was bovendien belangrijk dat deze uitbreiding vóór de Sinterklaasdrukte haar beslag zou krijgen. De keuze voor uitbreiding op de grond werd al snel afgestreept. De gemeente Edam-Volendam had geen ruimte meer beschikbaar. Omwille van het personeel (in totaal 175 man) was verhuizen geen optie. Bovendien zouden daar veel extra kosten bijkomen (bodemkosten, extra voorzieningen als een kantine, etc.). Met een extra verdieping zouden deze kosten niet nodig zijn: er zou netto 5000 m2 extra magazijnruimte bij komen. Dit bleek de meest aantrekkelijke oplossing.

Zelfde bouwteam

De hele operatie vereiste wel een zeer nauwkeurige afstemming van de activiteiten van de verschillende bouwpartijen. Hoofdaannemer KBK Bouw uit Volendam was in 1998 al verantwoordelijk voor de ophoging, ditmaal werd de operatie opnieuw onder verantwoordelijkheid van deze aannemer uitgevoerd, met dezelfde partijen als de vorige keer. Dakdekkerbedrijf Topdak Dakbedekkingen uit Zwaagdijk was verantwoordelijk voor de waterdichte afwerking van het dak.

‘De betrokken partijen hebben zich tijdens de vorige ophoging zodanig bewezen, dat we het graag met hetzelfde team wilden uitvoeren,’ aldus directeur Klaas Klouwer van KBK Bouw. ‘In 1998 werden we tijdens de uitvoering geteisterd door een enorm noodweer. Destijds is het nadeel dat we daarvan ondervonden binnen de perken gebleven, mede door de expertise en flexibele houding van de dakdekker. Ditmaal hadden we aanmerkelijk meer geluk met het weer, en hebben we zelfs vooruit kunnen werken. Iets waar de opdrachtgever dankbaar gebruik van heeft gemaakt: de logistiek van het speelgoedbedrijf diende namelijk gewoon door te gaan en de extra ruimte werd al direct benut.’

Scharniersysteem

Wat heeft men precies gedaan? Toen eenmaal was besloten tot een verhoging van het pand door middel van het optillen van het dak, moest doorgerekend worden of dit constructief nog mogelijk was. Dit bleek het geval, waarna men door constructiebedrijf Siem Steur twee hijsjukken liet vervaardigen. Deze zijn op het dak van het magazijn geplaatst om het dak op te kunnen hijsen. Vóór het echter zover was, diende men een scharnierconstructie in de bestaande situatie aan te brengen. Dit zou, voor een stabiele hijs, bij het ophijsen van het dak meescharnieren. Bij de dilataties werd de dakbedekking doorgesneden. Vervolgens kon het dakdeel met twee grote hijskranen worden opgetild. Inclusief hijsjukken gaat het hier om een gewicht van zo’n 80 ton. Rondom werden vervolgens direct de kolommen bevestigd, zodat het dak stabiel was. Daarna moesten de zijkanten zo snel mogelijk wind- en waterdicht worden gemaakt. Zo gauw het dak gehesen was, werd met stalen en houten platen op een oppervlakte van 5000 m2 de nieuwe vloer gelegd.

Op het dak ligt een APP dakbedekking. Het dak werd door Topdak direct waterdicht gemaakt door de dakbedekking bij de dilataties op de meest gunstige plek in te snijden. Zo verkreeg men voldoende resterende dakbedekkingen om aan de ene kant de opstanden waterdicht te maken en aan de andere kant de aansluiting met het andere dakdeel. De dakbedekking, die nog van de nieuwbouw dateert, is hierbij volledig intact gebleven. Daarnaast wilde men op de verschillende verdiepingen extra stapelhoogte creëren, omdat de verplichte sprinklerinstallatie de nodige ruimte innam. Door het in 1998 aangebouwde gedeelte en het nieuwe gedeelte met een halve meter te verhogen, werd dit ruimteverlies gecompenseerd.

De hijs werd om de dag (op dinsdag en donderdag) gemaakt, op de tussenliggende dagen had men de tijd de werkzaamheden voor te bereiden. Men gebruikte de ochtenden (van 6 tot 13 uur) om het dak te hijsen, en de middagen om alles dicht te maken. Op deze manier werd het dak in vijf fasen vier meter opgehoogd, de hele operatie was binnen 14 dagen afgerond. In totaal is in dit project zo`n 175.000 kilo staal verwerkt.

Veiligheidsmaatregelen

Het project vergde een gedetailleerde voorbereiding en een intensieve communicatie tussen de bouwpartijen en de opdrachtgever. Hoewel men voor een groot deel het draaiboek van 1998 kon gebruiken, waren er ook veel aanvullende maatregelen nodig. De veiligheidseisen zijn in de tussentijd immers flink aangescherpt. Op het gebied van valbeveiliging heeft men daarom rondom hekwerk geplaatst: ook werd er, door zowel de aannemer als de opdrachtgever, streng op toegezien dat de andere veiligheidsmaatregelen werden nageleefd (zoals het dragen van een helm). Tijdens de hijs mocht zich niemand onder het betreffende dakdeel bevinden; zodra het dak was bevestigd en de vloer aangebracht kon het personeel van Bart Smit weer doorwerken en, dikwijls dus al binnen enkele uren, de extra ruimte in gebruik nemen.

De weersomstandigheden tijdens de hijs waren van essentieel belang. Er mocht maximaal een windkracht 4 staan, anders zou het risico van de hijs te groot zijn. De hoofdaannemer onderhield daarom voortdurend contact met het KNMI. Door de verhoging van het gebouw tot 40 meter vormt het pand het hoogste punt van het industrieterrein. Er dienden dus ook aanvullende maatregelen tegen windbelasting te worden genomen. Hiertoe heeft men extra windbokken op het dak geplaatst. Een eventuele verdere verhoging in de toekomst is niet meer mogelijk, deze uitbreiding zou constructief niet meer verantwoord zijn.

Sinterklaas

‘Door de ervaring die we in 1998 hadden opgedaan, is het project zeer soepel verlopen,’ vertelt Karel Smit van Topdak Dakbedekkingen. ‘Natuurlijk hebben we enorm geluk gehad met het mooie weer dit najaar. De opdrachtgever stond te springen om extra magazijnruimte, dus elke gewonnen dag was mooi meegenomen.’ Door de inspanningen van de betrokken bouwpartijen is het speelgoedbedrijf nu klaar voor de op handen zijnde komst van Sinterklaas en de grote vraag naar speelgoed die dat teweeg brengt.

Ophoging magazijn Speelgoedpaleis Bart Smit te Volendam

Opdrachtgever: Speelgoedpaleis Bart Smit, Volendam

Architect: TBE Architecten- en Ingenieursbureau, Volendam

Hoofdaannemer: KBK Bouw, Volendam

Dakdekker: Topdak Dakbedekkingen, Zwaagdijk

Constructiebedrijf: Siem Steur BV, Volendam