Roofs 2005-10-28 Straling antennes ongevaarlijk?

Op 26 oktober werd in het Beatrixgebouw in Utrecht een nieuwe editie van de Nationale Dakendag georganiseerd. Deze dag is een belangrijk platform van de dakenbranche om problemen en nieuwe ontwikkelingen te signaleren en te bespreken. Het scala aan onderwerpen was dit jaar divers en actueel, de uitwerking daarvan echter op sommige punten teleurstellend.

Het ochtendprogramma behandelde vragen als: helpt de aanleg van daktuinen tegen de fijnstofproblematiek; hoe verhoudt de wens tot waterbuffering zich tot het probleem van wateraccumulatie; hoe gevaarlijk is de straling van GSM-masten en UMTS-antennes? De organisatie hanteerde dezelfde opzet die vorig jaar werd geïntroduceerd en die toen goed bleek te werken. De sprekers verzorgden geen presentatie, maar brachten hun boodschap via een van te voren opgenomen interview voor het voetlicht. Na het bondig gemonteerde filmpje volgde dan een vraaggesprek met ochtendvoorzitter Nico Hendriks en een discussie met de zaal. Het middagprogramma (de ‘Dakdiscussie’ en ‘Daktueel’) omvatte een discussie over contractvormen en presentaties van Lodewijk Niemöller en Albert van den Hout over de nieuwe normering omtrent brandveilig ontwerpen en detailleren.

De discussie over fijnstof en tuindaken deed de nodige stof opwaaien. Emeritus hoogleraar van de TU Eindhoven Jacob Wisse gaf aan dat de hoeveelheid fijnstof in de lucht een substantieel maatschappelijk probleem is, waar het beleid op dient te worden afgestemd. De bijdrage van de aanleg van daktuinen daarin is naar zijn inschatting echter gering: zelfs als alle platte daken in Nederland met een tuindak zouden worden uitgerust, zou de vermindering van fijnstof in de lucht verwaarloosbaar zijn. Aart Veerman van Van der Tol BV kon niet anders dan dat onderschrijven, maar stelde daar tegenover dat een focus op de fijnstof problematiek geen recht doet aan de positieve effecten van een tuindak op het milieu: onderwerpen als de effecten op de waterhuishouding en het vergroten van het groenoppervlak in de stad moeten in de beschouwing worden opgenomen om een betrouwbaar beeld te kunnen schetsen van de effecten van tuindaken op het milieu.

De discussie over de straling van antennes voor GSM en UMTS bleef een beetje in de lucht hangen. De keuze van de sprekers bleek een vruchtbare discussie onvoldoende te bevorderen. Leo Lagendijk van KPN legde wel helder uit dat de straling van antennes zich horizontaal beweegt, dat er voor werknemers op het dak dus geen gevaar is zolang zij zich niet in de baan van de straling bevinden (waar, als het goed is, met de opstelling van de antennes rekening mee wordt gehouden). Zelfs als men recht voor de antenne staat, is er volgens Lagendijk in principe geen gevaar, wel wordt dan voor de zekerheid aanbevolen de antenne uit te schakelen. De andere sprekers ondersteunden zijn betoog: de heer Frank Koops van de Gezondheidsraad stelde dat geen medisch bewijs voorhanden is dat de straling van de antennes gevaarlijk is. Hij verzekerde de aanwezigen dat het werken op daken in dit opzicht volkomen veilig is, en dat men ook veilig onder zo’n dak kan wonen. De ontwikkeling van een product als Bauder E-Protect, dat de straling tegen moet houden (zie hiervoor het artikel ‘Tegen de "elektro-smog"’ in Roofs 11-2003) noemde hij daarom voorbarig. Degenen die de andere kant van het verhaal konden belichten zaten in de zaal en onthielden zich, behoudens enkele kritische kanttekeningen, van verder commentaar. Er ontstond hierdoor een wat eenzijdig beeld, waardoor men voor nadere informatie was aangewezen op de wandelgangen of de lijst met websites die in de Expozaal was verspreid.

De minder controversiële onderwerpen kwamen beter uit de verf. Zo werden enkele systemen uiteen gezet die op een veilige manier de waterbuffering op een dak verzorgen. De Dakdiscussie leek pittig te beginnen met een schets van de afhankelijke situatie waarin de onderaannemer zich bevindt ten opzichte van de hoofdaannemer, maar vrij snel werd overeenstemming gevonden. De dakdekker wordt aangeraden meer als gelijkwaardige partner te functioneren binnen een bouwteam, zodat het bedrijf in een vroeg stadium met de andere bouwpartijen aan tafel zit en zo mee kan beslissen over de gang van zaken in het bouwproces.

Het onderdeel ‘Daktueel’ was volledig gewijd aan de naderende wijzigingen op het gebied van brandveilig ontwerpen en detailleren. Doel van deze wijzigingen is het voorkomen van dakbranden als gevolg van het werk met open vuur (brander, lassen, gebruik slijptollen, etc.), zónder de brander van het dak te halen. Directeur van Probasys en voorzitter van de normcommissie Lodewijk Niemöller zette uiteen dat dit bereikt kan worden door in de norm beperkingen te stellen aan gebruik van open vuur bij risicovolle detailleringen (bijv. opgaand werk, dakoverstekken, doorvoeren en dakranden. Gedacht wordt om grenzen te stellen aan de afstand waarbinnen men in de buurt van een dakdetail met open vuur mag werken. Niemöller sprak de verwachting uit dat deze norm uiterlijk op 1 januari 2007 van kracht kan worden, Roofs zal te zijner tijd nader ingaan op de inhoud en consequenties van deze norm. Het is de bedoeling deze norm uiteindelijk in de regelgeving vast te leggen. Dat deze ontwikkeling innovaties in gang zet, bleek uit de presentatie van Albert van den Hout van BDA, die al enkele ontwikkelingen op dit gebied belichtte.

Zoals inmiddels gebruikelijk, werd de dag afgesloten met het Dakjournaal, een tijdens de lunch opgenomen filmpje waarin de aanwezigen konden vertellen hoe zij over de besproken onderwerpen dachten, gevolgd door een impressie van de schoonheid van de daken van Utrecht. Daarna was het weer tijd voor de traditionele borrel, alwaar de discussies onder het genot van een drankje en een hapje konden worden voortgezet.