Roofs 2015-05-06 Waterbufferend gebruiksdak op Kellebeek College

Jaarlijks wordt een flink aantal bijzondere daken uitgevoerd. Daken met een apart ontwerp; daken waar bijzondere materialen zijn toegepast; daken die in een uitzonderlijk goede samenwerking zijn gerealiseerd; daken waar op een creatieve manier een goede en technisch perfecte oplossing voor een bepaald probleem is gerealiseerd – enzovoorts. In deze artikelenreeks zal Roofs deze bijzondere daken in detail beschrijven. Welk dak wordt het Dak van het Jaar 2015?

Toen de scholieren van ROC het Kellebeek College in Roosendaal dit jaar aan een nieuw schooljaar begonnen, deden ze dat in een fraaie nieuwbouw aan de rand van de oude binnenstad. Het nieuwe ROC is onderdeel van het ambitieuze plan Stadsoevers dat moet resulteren in een fraai, waterrijk en groen stadsdeel met 900 woningen op loopafstand van het centrum van de stad en het centraal station.

De gemeente beoogt met de wijk Stadsoevers een wisselwerking met de bewoners van de wijk. De bewoners kunnen bijvoorbeeld hun haar laten knippen door de studenten van de kappersopleiding van het Kellebeek College en de studenten van de zorgopleiding kunnen bijvoorbeeld stage lopen op de crèche in de wijk. Het groen op en om de school zal worden bijgehouden door wijkbewoners.

Het stadsdeel wordt energiezuinig en stoot zo min mogelijk CO2 uit. Dit moest dus ook voor de nieuwbouw van het Kellebeek College gelden. De investering is zoveel mogelijk benut om een groen en milieu- en gebruiksvriendelijk schoolgebouw te realiseren, waar het gebruik van milieuvriendelijke materialen en groen op het dak een belangrijk onderdeel van het ontwerp zou uitmaken.

Ontwerp

Het ontwerp van het schoolgebouw is van het architectenbureau Jeanne Dekkers Architectuur. Uitgangspunt van het ontwerp was dat het terrein van het Kellebeek College slechts geringe ruimte had, dus dat de buitenruimte voor de studenten op het dak gezocht moest worden. De school ligt in een groene omgeving, in het ontwerp zijn daarom de groene detailleringen van de omgeving doorgetrokken in het gebouw zelf.

De architect heeft zich ten doel gesteld om het groen dat door de nieuwbouw uit de buitenruimte wordt weggenomen middels het gebouw zelf als het ware terug te geven aan de natuur. Dit enerzijds door de ruimte zo efficiënt mogelijk te benutten, anderzijds door op het dak en in de gevel zoveel mogelijk groen toe te passen en gebruik te maken van milieu­vriendelijke materialen.

Driedubbeldoeldak

Het dak op het nieuwe Kellebeek College wordt een ‘driedubbeldoeldak’ genoemd omdat het behalve een dak ook een waterbufferlocatie en een groene verblijfsruimte is. Het totale dak bestaat uit drie onderdelen. Het hoogste dak heeft een waterbufferende functie met een waterberging van maximaal 17 liter water en een waterbufferend vermogen in het substraat van minimaal 50 liter water per m², wat na 24 uur langzaam wordt afgegeven. De twee lager gelegen daken zijn ingericht als gebruiksdaken waarbij gebruik is gemaakt van diverse soorten begroeiing en houten vlonders.

De daken zijn door hoveniersbedrijf Van der Tol bv en Mastum Daksystemen uitgevoerd in het samenwerkingsverband Leven op Daken. Binnen dit samenwerkingsverband wordt het gehele traject van advisering, bestek, uitvoering, onderhoud en het uiteindelijke beheer van alle soorten gebruiksdaken verzorgd. Op deze manier wordt de opdrachtgever ontzorgd en faalkosten worden door de vroegtijdige afstemming tussen de partijen onderling tot een minimum beperkt.

Waterbufferend gebruiksdak

Het hoogst gelegen gebruiksdak is het ‘technische’ dak, waar de waterbuffering en -berging plaatsvindt. Dit dak is als volgt opgebouwd:

Betondak met daarop:

• Bitumineuze dampremmer.
• Afschot van cement gebonden EPS (Betopor) met platen PIR isolatie voor een Rc van 5,0.
• Eerste bitumineuze laag volledig gebrand op de C-EPS.
• Toplaag van SBS/SIS gechacheerde EPDM (Resitrix SK-W).
• Beschermlaag systeemfilter PV.
• Drainage en waterbergingsplaat ZinCo Aquatec AT 45.
• Vochtregulerend vlies DV 40.
• Substraat gazon (tenminste 80 mm).

Hier is gekozen voor een vertragend hemelwaterafvoersysteem in de vorm van een speciale drainagemat, namelijk type Aquatec AT 45 van leverancier ZinCo Benelux. Deze drainagemat vult zich met maximaal 17 liter water. Het hele systeem (met inbegrip dus van het substraat) kan zoals gezegd tot 50 liter water bufferen.

Bij langdurige droogte geeft een computergestuurde watergeefinstallatie een deel van het opgeslagen water terug aan het substraat. De beplanting, bestaande uit gras en vaste planten, blijft hierdoor ook bij lange periodes van droogte groen. Hierdoor is binnen het ontwerp ook een geleidelijke overgang gecreëerd tussen vlonderhoogte en grasmat. Door de mogelijkheid water te bergen kan onder de grasmat de substraatlaag met 50% gereduceerd worden (van 200 mm naar 100 mm). Mocht ook het water in de drainagemat zijn verdampt, dan wordt deze middels een druppelslang in het drainage- en bergingsysteem aangevuld. Hier nog via leidingwater vanwege de momenteel lage waterprijzen, maar Leven op Daken werkt inmiddels samen met partner AquaCo aan een relatief goedkope opvang en zuiveringsinstallatie voor regenwater, waarbij schoon en bijna drinkwater wordt gegenereerd en weer terug wordt gegeven aan het dak.

Groene gebruiksruimte

De twee onderste daken zijn uitgevoerd als groene gebruiksruimten voor zowel de docenten als de scholieren. Op het dak is ruimte gecreëerd voor werkplekken en recreatie, met bijvoorbeeld bankjes en lunchplekken, maar ook werkplekken en vergaderlocaties. Het beplantingsplan voorziet in bonte kleuren en veel wintergroen. E.e.a. betekent dat het dak het hele jaar door zeer intensief gebruik wordt. Om dit gebruik mogelijk te maken, is het dak uitgevoerd met houten vlonders van hardhout duurzaamheidsklasse 1. Dit is een zeer robuuste afdichting die een zekere bescherming van de dakopbouw betekent. Het dak is feitelijk alleen moedwillig te beschadigen. In principe is het begroeide deel niet bedoeld om te belopen, maar als dat gebeurt is dat voor de dakopbouw technisch geen probleem.

Samenwerking

Door de ervaring die binnen het samenwerkingsverband Leven op Daken vanaf 2004 is opgedaan, hebben de respectievelijke partijen in de loop der jaren veel expertise opgebouwd in het aanleggen van begroeide daken. Projecten die binnen dit samenwerkingsverband volgens het Leven op Daken stappenplan worden gerealiseerd, onder leiding van één verantwoordelijk aanspreekpunt en bouwbegeleiding middels BDA, ontvangen een overkoepelende 10 jaar verzekerde garantie voor de volledige dakopbouw.

Deze bijzondere toepassing van een waterbufferend gebruiksdak is in de tweede helft van 2014 opgeleverd. Het is een fraai voorbeeld van hoe het dak een rol kan spelen in zowel de ecologische als de sociale samenhang van een nieuwbouwwijk.

Nieuwbouw Kellebeek College te Roosendaal

• Opdrachtgever: Gemeente Roosendaal
• Architect: Jeanne Dekkers Architectuur te Delft
• Adviesbureau gebruiksdak: Leven op Daken
• Hoofdaannemer: Slokker Bouwgroep te Huizen
• Hovenier: Van der Tol bv te Amsterdam
• Dakdekker: Mastum Daksystemen te De Meern
• Leverancier groendak: ZinCo Benelux te Amsterdam
• Leveranciers dakmaterialen: Troelstra & de Vries te IJlst, CCM (Resitrix) te Kampen, Van Wylick Isolerende Mortels te Heeswijk-Dinther