Roofs 2016-10-36 Wat gaat er schuil achter KOMO? (premium)

Certificering

De afgelopen periode heeft KOMO zeer regelmatig aandacht in de media ­gekregen, zowel positief als negatief. ­Negatief als het gaat om de relatie met CE-markering en positief als het gaat om de relatie met de Wet Kwaliteitsborging in de bouw. Het begrip ‘KOMO’ kent een heel hoge bekendheidsgraad, maar weet de Nederlandse bouwwereld ook wat zich allemaal afspeelt achter het KOMO-apparaat? Hier volgt een ­eerste globale uiteenzetting.

Marco de Kok

Als we kijken naar de dakenbranche, dan zijn meerdere typen certificaten van belang, te weten het attest, het productcer­tificaat (soms met elkaar gecombineerd) en het procescertificaat. Een attest met productcertificaat zegt zowel wat over een product zelf, maar ook over de prestaties van dit product in zijn toepassing. Tevens wordt met dergelijke documenten aangetoond dat met de genoemde systemen en toepassings- en uitvoeringsvoorwaarden aan het Bouwbesluit wordt voldaan. Een procescertificaat wordt afgegeven aan bedrijven die dakbedekkingsystemen aanbrengen. Dit certificaat maakt inzichtelijk dat de dakdekker volgens de laatste stand der techniek werkt, met competente medewerkers werkt, ­veilig werkt en de juiste materialen kiest die onderling bewezen compatibel zijn.

Hoe komen dergelijke certificaten nu tot stand? Laten we met het productcertificaat (al dan niet met een attest) ­beginnen. Vroeger, en dan praten we echt over vele decennia geleden, bestond bij de afnemer van bouwmaterialen al de behoefte om zich ervan te vergewissen dat de materialen die hij kocht aan de beloofde kwaliteit voldeden. Dit werd dan over het algemeen gerealiseerd met partijkeuringen, waarbij de monstername en de testen uitgevoerd werden door een onafhankelijke derde partij. Dit was echter een kostbare en tijdrovende zaak. De testen duurden soms (te) lang, zodat de bouw vertraging opliep. Vanuit de toeleverende industrie is toen het idee opgevat om een certificeringsschema in het leven te roepen, waarbij steekproefsgewijs monsters werden genomen om de eigenschappen te verifiëren en waarbij ook het kwaliteitssysteem van de producent gecontroleerd werd. Op deze manier kon dan middels een certificaat verklaard worden dat het gerechtvaardigd vertrouwen bestond dat de gecertificeerde materialen bij voortduring voldeden aan de declaraties die in het certificaat vermeld stonden. Later kwam hierbij nog het attest waarin de systeemprestaties werden vermeld, en waarin werd verklaard dat die systemen voldeden aan het Bouwbesluit. Eigenlijk werkt het systeem nog steeds zo, al is de inhoud soms wat gewijzigd. De KOMO-systematiek is dus vanuit de bouwindustrie tot stand gekomen.

Maar hoe komt men nu tot een KOMO-certificaat? Wat zijn de eisen waaraan een product en een kwaliteitssysteem moeten voldoen, waaraan moet getoetst worden? Dit staat allemaal in een BeoordelingsRichtLijn (BRL). Voor heel veel materialen en ook heel veel verschillende toepassingen zijn er in het verleden al BRL-en geschreven; momenteel kent KOMO al ruim 300 BRL-en. De voor de dakenbranche relevante BRL-en zijn BRL1511 (baanvormige dakbedekkingsystemen), BRL1309 (thermisch isolatiemateriaal in combinatie met een gesloten dakbedekkingsysteem) en BRL4710 (geëxtrudeerd polystyreen isolatie voor omgekeerde daken). Vanuit de markt of bij producenten komt de wens voor een BRL. Hiervoor wordt aangeklopt bij een certificatie-instelling die licentienemer is bij de Stichting KOMO.

Het schrijven van een BRL wordt niet door alleen de initiatief­nemer(s) en de certificatie-instelling gedaan; hiervoor wordt een begeleidingscommissie in het leven geroepen. De leden van deze begeleidingscommissie moeten bedrijven of branches vertegenwoordigen van producenten van de te certificeren materialen, eventueel producenten van aanverwante materialen, testlaboratoria en verwerkers van de te certificeren materialen. Op deze manier ontstaat er een groep met een hoop kennis en expertise, wat ook zorgt voor een breed draagvlak van de uiteindelijke BRL.

Naast een begeleidingscommissie wordt er ook nog een College van Deskundigen (CvD) in het leven geroepen. ­Voordat dat gebeurt, wordt er uiteraard eerst gekeken of
het onderwerp van de nieuw te schrijven BRL niet past bij een al bestaand College van Deskundigen. Is dat niet het geval, dan zal er een nieuw College geformeerd worden. Dit College van Deskundigen bestaat ook weer uit allemaal experts vanuit de industrie en verwerkers, maar zijn vaak weer andere mensen dan van de begeleidingscommissie. Het College van Deskundigen controleert of de BRL goed is, geen onjuistheden bevat en of de aansluiting met het ­Bouwbesluit correct is. Het onderwerp van de nieuwe BRL wordt samen met de leden van de begeleidingscommissie en het College van Deskundigen aangemeld bij KOMO. Stichting KOMO registreert de aanmelding en geeft de ­certificatie-instelling een nummer voor de BRL. Ook doet stichting KOMO een screening van de samenstelling van de begeleidingscommissie en het College van Deskundigen.

Wanneer de begeleidingscommissie klaar is met het schrijven van de BRL, wordt deze voorgelegd aan het College van Deskundigen. Het College bepaalt of de BRL als groene versie voor kritiek rondgestuurd kan worden. De periode waarin kritiek geuit kan worden duurt over het algemeen zes weken. De begeleidingscommissie verwerkt de kritiek en past ook eventueel de BRL hierop aan. Vervolgens wordt wederom de BRL samen met een verslag van de kritiekverwerking aan het College van Deskundigen voorgelegd die dan uiteindelijk de BRL moeten goedkeuren of, in certificatietermen: vaststellen. Als de BRL door het College van Deskundigen is vastgesteld, zal tenslotte de KOMO Kwaliteits- en Toetsingscommissie (KKTC) nog een laatste oordeel hebben over de BRL. Als KOMO dan uiteindelijk de BRL heeft goedgekeurd, kan er vervolgens door de certificatie-instelling certificaten volgens deze BRL uitgegeven worden.

Dit soort processen duurt in de praktijk een jaar tot ca. twee à drie jaar. Maar daarna houdt de taak van onder andere het College van Deskundigen niet op. Wat het College vervolgens nog allemaal meer doet, zal in een vervolg op dit artikel worden toegelicht.