Roofs 2016-10-40 Geo-elektrisch netwerk meet waar het mis gaat

Stichting Roof Update

Waterschade door lekkages in het dak zijn met de toegenomen ­mogelijk­heden om het dakvlak te benutten moeilijker te detecteren en te repareren. Een geo-elektrisch netwerk detecteert een lekkage snel en precies. Het ­voorkomt schade en beperkt de omvang van de herstel­werkzaamheden op het dak. Marc Rotmans, deskundige op het gebied van waterdetectie ­binnen de stichting Roof Update, pleit voor implemen­tatie van dergelijke ­systemen en een kwaliteitscontrole op waterdichtheid.

In geval van lekkages bij platte (groen)daken is het dikwijls de vraag waar de lekkage zich bevindt, wat de oorzaak is, wie verantwoordelijk is voor de lekkage en wie de kosten voor herstel betaalt. Op een groot dakoppervlak en met de huidige gebruiksdaken is het opsporen van de bron van een lekkage geen eenvoudige zaak. Het lokaliseren van een lekkage kan op verschillende manieren plaatsvinden. Zo zijn er de bekende rook- en/of gekleurd watertechnieken (fluorescerend) waarbij met relatief eenvoudig onderzoek een lekkage kan worden gelokaliseerd. Deze techniek werkt echter niet altijd doordat, met name bij groendaken, de gelaagdheid van de dakconstructie de werking van deze technieken verhindert. Voor lekkages bij deze daken kan een geo-elektrisch onderzoek uitkomst bieden.

Geo-elektrisch onderzoek gebruikt eigenschappen van passieve en actieve spanning: zelfpotentiaal en milli-voltages metingen. Het principe van de geo-elektrische metingen is gebaseerd op het feit dat een elektrische stroom altijd de weg van de minste weerstand tussen twee elektroden in een elektrisch circuit zoekt. Als er ergens tussen twee draden in het circuit vocht zit, is die plek nauwkeurig te bepalen. Van deze eigenschap wordt gebruik gemaakt door aan de natte lekkagepunten met behulp van één of meerdere tracer(s) (elektroden) stroom in de dakconstructie te brengen en deze vervolgens weer op te vangen in een op het maaiveld geplaatste tegenpool. De stroom wordt via het lekwater als het ware de dakconstructie ’ingetrokken’ omdat de tegenpool zich daar in de elektrische stroomkring bevindt.

Op het groendak wordt vervolgens met sensoren of mobiele meetapparatuur een meetraster geplaatst en gecontroleerd of het elektrisch veld ergens door de waterafdichting komt. Als een opening (lek) in de dakconstructie aanwezig is, waar vloeistof doorheen kan komen, dan zal de stroom ook via deze openingen de dakconstructie binnendringen. Ter plaatse van deze openingen wordt een hogere elektrische potentiaal gemeten dan ter plaatse van de waterdichte gedeelten.

De verhoogde potentialen worden in geval van lekkage geregistreerd door sensoren of mobiele meetapparatuur. Op basis van de potentiaalverschillen tussen de sensoren kan nauwkeurig worden vastgesteld waar de lekkage zich bevindt en is een plaatselijke ingreep voldoende om de schade te herstellen.

Deskundig monitoren

Marc Rotmans, voorzitter van de Stichting Roof Update, is door zijn functie als bedrijfsleider bij de Texplor Benelux deskundig op het gebied van deze geo-elektrische meting. Zijn bedrijf is gespecialiseerd in (permanente) lekdetectie op het gebied van milieu, bouw en civiele werken.

“Texplor Benelux maakt onderdeel uit van de Texplor Group. De organisatie is gespecialiseerd in complexe lekdetectie, (semi) permanente waterdichte monitoring en geofysische onderzoeken. Sinds de oprichting in 1994 heeft het van oorsprong ­Oostenrijkse bedrijf zich ontwikkeld tot een interna­tionale organisatie. Met vestigingen in Oostenrijk, Duitsland, China, Rusland en Nederland (Benelux) en verscheidene agentschappen voeren wij wereldwijd zowel eenmalige als permanente lekdetectiemetingen en geofysische onderzoeken uit.”

Nu de herfst is aangebroken verwacht het KNMI weer stevige regenbuien. Rotmans: “We hebben een mooie zomer achter de rug met verhoudingsgewijs weinig regenval. Nu de herfst zijn intrede doet, trekken de regenbuien weer over. De ervaring leert dat lekkages aandacht krijgen wanneer de steeds meer extreme buien over Nederland trekken en Buienradar rode vlekken toont. Eigenlijk is het dan al te laat, want had de lekkage niet worden voorkomen?”

“In de milieusector en in de civiele techniek wil je die lekka­ges voor zijn of in ieder geval zeer snel detecteren. Het verbaast ons als organisatie dat ondanks de vele lekkageproblemen er vanuit de dakenbranche niet wordt gewerkt aan kwaliteitscontrole van waterdichtheid. Immers: het voorkomen van lekkage is beter en goedkoper dan herstellen. Dit is één van de redenen waarom Texplor betrokken is bij de Stichting Roof Update. De Stichting werkt aan een groenere, duurzame toekomst voor de toekomstige generaties. En samen met de deskundigen wordt gewerkt aan kwalitatieve en duurzame daken (en gevels) waarbij wij onze kennis inbrengen om in combinatie met folies of door eenvoudige units in het dakvlak te plaatsen de geo-elektrische meting bij nieuwe daken direct en nauwkeurig detecteert als er een lekkage optreedt.”

“Want controle op waterdichtheid bij de oplevering van een dak en/of (semi) permanente waterdichtheid monitoring bij een (oud of nieuw) dak zijn gewoon mogelijk,” vervolgt Rotmans. “Inmiddels zijn meerdere lekdetectiesystemen en methoden ontwikkeld waarbij op basis van de specifieke behoeften van de dakeigenaar, dakaannemer of gebruiker een kwaliteitscontrole kan worden uitgevoerd en/of lekdetectiesysteem kan worden geïnstalleerd. Het lekdetectiesysteem zorgt ervoor dat het dak aantoonbaar waterdicht is en geeft direct een alarm (akoestisch, digitaal-per mail, app of sms) bij het ontstaan van een lekkage. Daarnaast kan de locatie van het lek direct in beeld worden gebracht, waardoor vervolgschade wordt geminimaliseerd.”

Rotmans: "We hebben de systemen nu zover doorontwikkeld dat het eigenlijk voor alle daken (ook niet platte groendaken) haalbaar moet zijn om een meetsysteem te integreren. Of de investering te hoog is? Dat ligt geheel bij de aannemer en opdrachtgever van het project. Zij moeten goed inschatten wat de kosten zijn als het een keer fout gaat. Dat is elke keer een afweging. Er zijn projecten waarbij bijvoorbeeld alleen op de meest kritische delen van het dakvlak voor een detectiesysteem wordt gekozen."