Roofs 2023-06-03 Gebruiksdaken in vogelvlucht

Voorwoord

Voor u ligt de juni-editie van Roofs met de special Gebruiksdaken, ook wel rode daken genoemd. Ondanks het feit dat gebruiksdaken al vele jaren gebouwd worden, lijkt deze vorm van daken een grote vlucht te hebben genomen. Of is het zo dat ‘normale, traditionele’ daken niet meer interessant genoeg zijn om aandacht aan te besteden? Je hoeft maar een willekeurige uitgave van Roofs open te slaan en er staat wel een artikel in over een groen, geel, blauw of rood dak, vaak vergezeld met de mooiste foto’s.

Toen ik mijn professionele carrière startte in 1989, werden er hoofdzakelijk zwarte ‘kale’ APP-daken gemaakt, zowel op bedrijfsgebouwen, flatgebouwen als op scholen, en het maakte daarbij niet uit of deze daken in het zicht lagen of niet. Na verloop van tijd verkleurden die APP-daken en ontstonden er geel/bruine kringen op het oppervlak, wat het uiterlijk van die daken verder verslechterde. Maar ja, wat wilde je, een dakrol met een leislagafwerking was toch al gauw een (gulden) kwartje per vierkante meter duurder.

Op een gegeven moment werden er steeds meer grijs gemineraliseerde dakrollen toegepast, vooral op (licht) hellende daken die in het zicht lagen; de vlakke delen werden dan nog steeds voorzien van een kale dakbaan. Het nadeel van grijze leislag was dat de banen zich duidelijk aftekenden door de bitumenrups bij de overlappen. Een logische vervolgstap was het gebruiken van zwarte leislag; doordat het prijsverschil tussen kale en zwart gemineraliseerde APP-dakbanen vrijwel verdween, werd er op een gegeven moment alleen nog maar zwart gemineraliseerde APP toegepast, althans door de dakdekker waar ik toentertijd werkte.

Deze (beperkte) evolutie heeft alleen betrekking op het esthetische aspect van daken. Van gebruiksdaken was, buiten terras- en parkeerdaken, in diezelfde tijd nog vrijwel geen sprake. Als er installaties op een dak stonden die onderhoud behoefden, mocht je al van geluk spreken als er een tegelpad aangelegd werd. De eerste multifunctionele daken waren de groendaken en dan met name de sedummatten. In die tijd was dat al heel vooruitstrevend. Vervolgens kwamen er gestaag verschillende functionaliteiten bij – de welbekende kleuren geel, blauw en rood of een combinatie hiervan.

De gebruiksdaken kom je voornamelijk tegen in de steden. Waarschijnlijk door ruimtegebrek op het niveau van het maaiveld in de steden, is er geen plaats voor extra horeca, sportvelden of parken. Een logische stap om deze voorzieningen naar een hoger niveau te tillen. Door de ruime variatie in hoogteverschillen van daken in een stad zien deze daken er ook nog een stuk fraaier uit dan een zwart geminerali­seerd dak. Maar een andere beweegreden voor gebruiks­daken is ook het sociale aspect, iets dat in deze Roofs vooral mooi terug te vinden is bij het project Jonas’. Dit aspect kan mijn goedkeuring zeker wegdragen. Al vraag ik mij soms wel af wie er toegang zullen hebben tot dit soort daken met deze mooie voorzieningen. Zijn het de mensen die sociaal contact het hardste nodig hebben of zijn het mensen die toch wel in de gelegenheid zijn naar plekken te reizen die mooi en comfortabel zijn om te recreëren en elkaar te ontmoeten? Maar laten we wel wezen, mooie functionele gebruiksdaken dicht in de buurt zijn voor iedereen een welkome verandering van omgeving en het voorkomt weer dat mensen de (vervuilende) auto pakken om naar een natuurgebied te rijden.

Ik wens daarom iedereen een fijn gebruiksdak toe in ieders nabije omgeving.

Marco de Kok