Roofs 2024-06-03 Optoppen

Voorwoord

Afgelopen week kreeg ik een fancy flyer in mijn mailbox over optoppen. Die (her)nieuw(d)e aandacht is niet voor niks. Er is grote krapte op de woningmarkt, steden worden alsmaar voller (en niet per sé groter), bouwmaterialen worden alsmaar schaarser en veel bestaande woningen hebben een verduurzamingsslag nodig. Allemaal zaken waar optoppen (indirect) een bijdrage aan kan leveren. Want optoppen leent zich goed voor industrieel en conceptueel bouwen. Het biedt kansen voor lichtgewicht bouwsystemen die meteen ook biobased en natuurinclusief kunnen zijn. De verdienmodellen van dakwoningen kunnen leiden tot afgeleide geldstromen naar het onderliggende pand, bijvoorbeeld om de verduurzaming daarvan te financieren. En natuurlijk kan deze nieuwe dakfunctie (steeds vaker aangeduid met de kleur paars) gecombineerd worden met andere dakfuncties, zoals vergroening, gebruiksruimte, duurzame energie-opwek, waterberging en mobiliteit over/ tussen daken.

Logisch dus dat Roofs deze editie in het teken zet van dit thema. Optoppen heeft de spreekwoordelijke wind mee, met een minister die praat over een Optop2000, verschillende overheidslagen die er actief mee aan de slag zijn, bouwers en ontwerpers die optop-concepten promoten en optoppen als thema bij de Kennisdag van de Rotterdamse Dakendagen op 24 mei 2024, bijvoorbeeld.

Toch doet me deze aandacht ook terugdenken aan vorige ‘hypes’ die de daken bestormden, zoals groene daken, zonnedaken en waterretentiedaken. Je kunt je afvragen wat er nu zo anders is dan al die keren hiervoor. Ze hebben stuk voor stuk hun plek gevonden in het dakenlandschap en maken het geheel kleurrijker en vooral ook duurzamer. Het oude vertrouwde is gebleven en nieuwe functionaliteiten zijn toegevoegd; het dak werd multifunctioneel. Het dak werd plek. Maar werd het écht anders?

Met optoppen zal het vermoedelijk deels ook zo gaan; het zal zijn plek vinden. Tegelijkertijd zijn er wel een paar bijzonderheden aan deze dakfunctie. Zo brengt hij allereerst mensen in grote getalen naar het dak. Om er te blijven! Dat heeft allerlei consequenties voor voorzieningen, veiligheid, toegankelijkheid en functionaliteit op en van daken.

Daarnaast brengt optoppen ook weer een andere branche het dak op. De (woning)bouwende partijen zullen zich nadrukkelijk(er) met het dak gaan bemoeien. En daarmee komen ook allerlei andere financieringsstromen en verdienmodellen op.

Dat brengt me bij dé vraag voor de dakenwereld; Is optoppen een bedreiging of een kans? Bieden deze nieuwe functies, partijen en geldstromen vooral kansen om zelf ook meer uit het dak te halen? Of zijn het primair bedreigingen voor een dakenwereld die de afgelopen jaren al een stuk complexer geworden is?

Het antwoord is nog niet zomaar te geven. Wel biedt dit themanummer over optoppen alvast een kijkje in de wondere wereld van optoppen.

Dus oordeel zelf. Is het een kans of een bedreiging?

Ik voorspel dat het niet bij één themanummer over optoppen gaat blijven. Ook dit thema wordt een blijvertje op het dak.

Paul van Roosmalen, Gemeente Rotterdam