Roofs 2024-06-14 Biobased bouwmaterialen moeten er komen

Product

De Nationale aanpak Biobased Bouwen (NABB) stelt dat in 2030 nieuwbouwwoningen voor 30 procent moeten bestaan uit biomaterialen. De opschaling van een markt voor biobased bouwmaterialen vereist tegelijkertijd veranderingen in meerdere sectoren (landbouw, industrie en bouw). Er staan tal van nieuwe biobased producten en start ups klaar om de Nederlandse bouw vooruit te helpen

Initiatieven schieten als paddenstoelen uit de grond. CLT uit pallethout, vlas hennep en stro komen opnieuw onder de aandacht en ‘Twentse Bouwboeren’ zien biobased bouwen als een kans voor het opzetten van een eerlijke, regionale keten. Zij focussen zich op het bij elkaar brengen van de agrarische sector en de bouw. En soms groeien de producten ook letterlijk als paddenstoelen: diverse nieuwe bouwmaterialen zijn vervaardigd op basis van fungi.

Het doel van de Nationale Aanpak is om bij te dragen aan nationale klimaat- en natuurdoelstellingen– en wettelijke verplichtingen – door de transitie van de nu nog gangbare (abiotische) bouwpraktijk naar een duurzame (biobased) bouwpraktijk te stimuleren. De opschaling van een markt voor biobased bouwmaterialen vereist tegelijkertijd veranderingen in meerdere sectoren (landbouw, industrie en bouw).

De NABB heeft als focus om de teelt, verwerking en toepassing van biogrondstoffen snel en substantieel op te schalen. Biobased materialen lenen zich voor verschillende toepassingen in gebouwen en infrastructurele bouwwerken. De hoofddraagconstructie van gebouwen kan worden uitgevoerd in (kruislaag)hout en voor daken en gevels is houtskeletbouw een optie. Verder zijn biogrondstoffen uitermate geschikt als isolatiemateriaal, plaatmateriaal of scheidingswanden.

In eerste instantie wordt gedacht aan de teelt, verwerking en toepassing van vezelgewassen als vlas, vezelhennep en olifantsgras. Idealiter worden deze gewassen door Nederlandse boeren op een natuurinclusieve manier geteeld en na verwerking toegepast bij de nieuwbouw en renovatie van woningen, in de utiliteitsbouw en zelfs in de infrasector.

Boeren krijgen zo een nieuw, duurzaam verdienmodel als producent van bouwmaterialen, terwijl bouwers over voldoende grondstoffen kunnen beschikken. Naast de teelt van vezelgewassen zal het gebruik van hout in de bouw actief gestimuleerd worden door het creëren van de juiste marktcondities voor biobased bouwen, zoals voorstellen voor wijzigingen in wet- en regelgeving om biobased bouwen te bevorderen.

Biobased materialen zijn noodzakelijk om de ambitieuze reductiedoelstelling te behalen. “Want een forse emissiereductie in de bouwsector is op korte termijn lastig op een andere wijze te realiseren”, stellen de opstellers van de Nationale Aanpak. De hoge emissies in de bouw zijn vooral het resultaat van het industriële productieproces van de materialen. De mogelijkheden om de (producerende) industrie versneld te verduurzamen zijn echter beperkt, onder andere door de geringe beschikbaarheid van hernieuwbare energie en de beperkte capaciteit op het elektriciteitsnet.

De belangrijkste actie om deze duurzame vorm van bouwen te stimuleren, is het opzetten en opschalen van ketens van boeren, verwerkers en bouwers. Building Balance is de partij die gericht bezig gaat met het opzetten van ketens en die al meerdere ketens in het land heeft opgezet. Daarnaast stellen de vier ministeries in het plan een breed palet aan maatregelen voor.

Het ministerie van BZK werkt onder meer aan een aanscherping van de milieuprestatie-eis voor gebouwen, met een zwaardere weging van CO2-emissies. Ook het instellen van een financiële bonus in de subsidieregelingen voor biobased isolatie (isoleren met natuurlijke, duurzame materialen als vlas, of stro) en ambitieuze uitvragen voor biobased bouwen in de Woondeals maken deel uit van de maatregelen. Voor andere, niet beleidsmatige acties zoals het opzetten van ketens, het verspreiden van kennis en het trainen van bouwers, is Building Balance verantwoordelijk.

TNO ondersteunt start ups

Onderzoekers van TNO stellen zich de vraag: Hoe krijg je die enorme woningbouwopgave voor elkaar zonder de CO2- en stikstofnormen te overschrijden? Het antwoord zou kunnen komen door woningen van biobased-materialen op geïndustrialiseerde wijze te produceren.

De noodzaak om anders te gaan bouwen, sneller en met meer aandacht voor duurzaamheid en circulariteit, hangt boven de markt. Eind vorig jaar sloot TNO het eerste deel van het kennis- en innovatieprogramma Emissieloos Bouwen. Hierin hebben 98 partners in 21 deelprojecten laten zien hoe je met biobased-materialen en geïndustrialiseerde prefab bouwconcepten de emissies en bouwtijden kunt reduceren. TNO heeft het programma als penvoerder geleid en de partners met kennis en ervaring ondersteund. De resultaten zijn onder meer terug te lezen in een online magazine. (TNO.nl)

Uitnodiging

TNO nodigt bouwbedrijven, producenten en leveranciers uit voor een inspirerend event inclusief rondleiding op 3 juli 2024, tijdens het Event Biobased bouwen NEXT level. ‘Als enige partij in Nederland beschikt TNO over state-of-the-art faciliteiten in ons lab om te innoveren met biobased bouwmaterialen’ , schrijft het onderzoeksinstituut. Ze tonen die dag de nieuwste ontwikkelingen in Biobased bouwen. Experts delen hun kennis en inzichten en er is een rondleiding in het lab. Men test biobased materialen integraal op kritieke bouwprestatie-indicatoren, zoals akoestiek, levensduur en isolatiewaarden.