Roofs 2000-03-11 Actieplan moet rijksoverheden stimuleren aanbestedingsregels na te leven

De media stonden er vol van. Gemeente Hoogezand in Groningen wist de Europese Aanbestedingsregels te ontduiken door een groot project op te knippen. Volgens EZ staat deze praktijk niet op zichzelf. Om de rijksoverheden te stimuleren de aanbestedingsreglementen na te leven is er een Actieplan Inkopen en Aanbesteden opgesteld.

De regels voor aanbestedingen worden als te complex ervaren. Dat is de conclusie van Annemarie Jorritsma, minister van Economische Zaken. Het gevolg is dat in Nederland steeds vaker naar mazen in het Europese Aanbestedingsreglement worden gezocht om de regels te ontlopen. Onder meer door overheidsprojecten op te knippen in deelprojecten.
Een voorbeeld daarvan kwam onlangs aan het licht in Hoogezand waar een groot overheidsproject zodanig werd opgeknipt dat de deelprojecten onder de 5 miljoen Euro uitkwamen. Europees aanbesteden was volgens de gemeente daardoor niet verplicht. De Europese Commissie in Brussel onderzoekt momenteel of de gemeente de Europese Aanbestedingsregels heeft geschonden.
Volgens Jorritsma besteden drie van de vier gemeenten niet volgens de regels aan. Niet voor niks is Nederland als onderdeel van de Europese Unie het land waar het minst openbaar wordt aanbesteed. De belangrijkste oorzaak is dat overheden te weinig ervaring hiermee hebben, zodat de regels als te complex worden ervaren. Zowel de administratieve als de financiële lasten veroorzaken een drempelvrees, terwijl er volgens Jorritsma juist vele voordelen mee te behalen zijn.
Het ministerie van Economische Zaken zal de naleving van de Europese regelgeving niet afdwingen, omdat overheden zelf hiervoor verantwoordelijk zijn. Dat geldt niet alleen voor gemeenten, maat ook voor het Rijk zelf, alsmede de provincies en de waterschappen. Wel heeft EZ een actieplan Professioneel Inkopen en Aanbesteden opgesteld. Om rijksoverheden te informeren over de achtergronden en acties die het kabinet in gang zet om inkopen en aanbesteden te verbeteren.
Het actieplan is opgedeeld in drie invalshoeken: innovatief, Europees en elektronisch aanbesteden. Bij innovatief aanbesteden gaat het om bedrijven te stimuleren tot innovatie en (zonodig) onderlinge samenwerking door in de aanbesteding een uitdagende vraag neer te leggen en de contractvormen daar op af te stemmen. De overheid stelt zich dan op als veeleisende vrager en lokt innovatieve aanbiedingen uit. Deze vorm van aanbesteden komt het vaakst voor
Bij Europees aanbesteden wordt de oproep tot offertes gepubliceerd. De competitie op de markt wordt hiermee versterkt. Het is overigens een wettelijke verplichting voor de overheid. Op dit vlak is ene impuls nodig omdat de naleving gebreken vertoont.
Aanbesteden via de elektronische en digitale snelweg zal de komende jaren steeds vaker gebeuren. Op internet worden aankondigen en oproepen voor aanbesteden gepubliceerd. Met behulp van moderne informatie- en communicatietechnologie kan het gehele inkoopproces worden ondersteund.
De drie invalshoeken houden onderling verband. Ze hebben onder meer gemeenschappelijk dat ze een verdere professionalisering van de inkoop bij de rijksoverheid afdwingen. Inkopen en aanbesteden zijn toe aan een verbeteringsslag, concludeert Jorritsma. Het actieplan zal het openbaar aanbesteden echter een forse impuls zal geven. Het kabinet verwacht hiervan voordelen voor zowel de overheid als de marktsector.

door: Stefan Tetelepta