Roofs 2003-10-06 Houtrot in geïsoleerde dakdozen

• Nic Jan Bruins

DGI Dak & Gevelingenieurs/T-Joint

Dit is artikel nummer 3 van een artikelenserie, waarin de werkmethode van de dakingenieur bij veel voorkomende dakvraagstukken wordt belicht. Het volledige traject, van inspectie, analyse, conclusies en advisering wordt besproken. In de artikelenreeks wordt, ter lering en vermaak, steeds gekozen voor actuele en/of informatieve dakvraagstukken.

Door de opdrachtgever, een groep bungaloweigenaren, is opdracht verleend de oorzaak van aangetast houten dakbeschot te onderzoeken. De projectontwikkelaar, verkopende partij, geeft niet thuis bij de schademelding waardoor een juridische procedure betreffende aansprakelijkheden noodzakelijk is.

De inspectieresultaten

In de verkennende bespreking, ter plaatse van de opdrachtgever, wordt duidelijk dat de daken niet meer zonder risico op doorzakken begaanbaar zijn. De daken zijn in 1998 samengesteld.

Er treden geen lekkages op. Op het dakvlak zijn in 2000, met voor de bewoners onduidelijke redenen, structurele herstelwerkzaamheden verricht aan de dakbedekking. Op het dak zijn stroken en herstelstickers zichtbaar, die na insnijding van de dakbedekking corresponderen met mechanische bevestigers, die de multiplex bovenplaat van de dakdoos aantrekken op het inwendige regelwerk van de dakdoos.

De onderhoudsstaat van de dakbedekkingsconstructie wordt als zeer slecht gekwalificeerd. De houten onderconstructie is door houtrot verloren gegaan. De sterkte en stijfheid van het houten dakbeschot zijn plaatselijk volledig verloren gegaan. De hellende daken zijn, door risico op plaatselijk doorzakken, niet meer begaanbaar. Er is sprake van een gevaarlijke situatie.

Oorzaak houtaantasting

De houtaantasting is, en wordt nog steeds, veroorzaakt door optredende inwendige condensatie. De houtaantasting is een continu voortschrijdend proces, wat uiteindelijk leidt tot het volledig verloren gaan van de houten onderconstructie.

De overmatig optredende condensatie wordt veroorzaakt door een bouwfysisch onjuist samengestelde dakbedekkingsconstructie.

Bouwfysische beoordeling

De condensatie ‘overlast’ wordt veroorzaakt door een niet functionerende dampremmende laag. De koud dakconstructie, met een aan de binnenzijde gesitueerde niet aaneengesloten dampremmende laag, is een zeer risicovolle dakconstructie, in relatie tot optredende inwendige condensatie.

Praktijk anno 2003

Voor de lezers met daktechnische kennis is de oorzaak genoegzaam bekend. In de vakbladen is hier in het verleden meerdere malen aandacht aan besteed. Toch worden wij met grote regelmaat geconfronteerd met de toepassing van deze geïsoleerde doosconstructie. Vooral in woningbouw wordt deze ondanks de aantoonbare risico’s nog steeds regelmatig toegepast.

De leveranciers van geïsoleerde dakdozen weten de bouwers steeds te overtuigen dat het wel goed zit. Als er vervolgens een dakdekkersbedrijf bereid wordt gevonden de dakbedekking aan te brengen, is er voor de dakingenieur weer toekomstig werk gecreëerd. Onze ervaring is dat dakdekkersbedrijven de bouwfysische kennis in huis hebben om de bouwer op de risico’s te wijzen. De zaak wordt echter afgedaan met de woorden, dat de dakdekker niet moet zeuren en deze alleen de verantwoording draagt voor zijn werk, dus de waterdichtheid van het dakbedekkingssysteem.

Onze ervaring is dat de dakdekker, ondanks schriftelijke vastlegging naar de bouwer, er bij juridische procedures in veel gevallen niet ongeschonden uitkomt.

De analyse

De dampremmende laag van PE-folie in de dakbedekkingsconstructie is, onderling en in de detaillering, niet dampdicht aangesloten. Door de toegepaste doosconstructie is een aaneengesloten dampremmende folie ook niet te realiseren.

Tekening 1 en 2 (staan op de PDF)

De bouwfysische berekeningen bevestigen dat, indien de PE-folie banen niet aan elkaar verkleefd zijn (ook in de aansluiting naar de opstanden) er in klimaatklasse 2, een aanzienlijke hoeveelheid condensatie optreedt. Het gegeven dat er theoretisch tot soms wel een kwart liter water per m2 wordt opgebouwd, tegen de onderzijde van het houten dakbeschot (bovenzijde doos), verklaart de houtrot.

Tekening 3 ( staat op de PDF)

De condensatie treedt op in de winterperiode.

Maatregelen voor herstel

De maatregelen voor herstel worden bepaald door de aanwezigheid van de houtrot in de onderconstructie van het dak en de resultaten van de bouwfysische berekeningen. Uitgangspunt in de berekeningen voor herstel van de dakconstructie is het voorkomen van overmatig optredende condensatie in de dakbedekkingsconstructie en het duurzaam herstellen van de begaanbaarheid.

Het oplossen van schade is bij deze probleemsituatie altijd zeer kostbaar. In deze case waren de navolgende werkzaamheden noodzakelijk:

1.             Bestaande dakbedekking verwijderen en afvoeren.

2.             Bestaande dakbeschot bovenzijde dooselementen, verwijderen en afvoeren.

3.             De isolatie uit de dakdoos verwijderen.

4.             De houten draagbalken, vrijgekomen na verwijdering van het dakbeschot, controleren op houtaantasting. Door vocht aangetaste delen vervangen. Licht aangetaste delen zo mogelijk conserveren en behandelen met een schimmeldodende coating.

5.             Een nieuw houten dakbeschot aanbrengen. De bouwkundige detaillering aanpassen, op de toepassing van een nieuwe isolatie.

6.             Op de nieuwe onderconstructie een dampremmende laag aanbrengen.

7.             Op de dampremmende laag een isolatie aanbrengen.

8.             Op de isolatie een tweelaags mechanisch bevestigde gemodificeerde bitumineuze dakbedekking aanbrengen.

9.             De dakdetaillering in overeenstemming met van toepassing zijnde richtlijnen vervangen en/of aanpassen.

Aanbevelingen

Laat u niet verleiden geïsoleerde dakdozen toe te passen in de woningbouw waarbij op de dakdoos baanvormige dakbedekking wordt toegepast. De praktijk bevestigt dat bij de in woningbouw gebruikelijke klimaatklassen 2 en 3, er met zekerheid bouwfysische problemen ontstaan.