Roofs 2003-11-08 BIBO, één block veiligheid

Op de Nationale Dakendag, een podium waar veiligheid prominent op de agenda stond, introduceerde Zoontjens Beton B.V. uit Tilburg een compleet nieuw concept voor veiligheid op bestaande daken: BIBO. De bezoekers werden op tweeërlei wijze verrast, Zoontjens in veiligheid en realisatie van veiligheid in beton. Een nadere kennismaking.

•Ing. A.B. Berlee, T-Joint

Veiligheid op daken is een onderwerp dat al langere tijd in de belangstelling staat. De overheid gedoogt niet langer en de arbeidsinspectie ziet gerichter toe op veilig werken, met name op daken. Nu zijn er regels waar op toe wordt gezien, maar uitvoerenden worden geconfronteerd met een gebouwenbestand dat vrijwel niet is ingericht op veiligheid. Een praktisch probleem dat wordt overgelaten aan de markt, die daar duidelijk mee worstelt. Vooral bij kortdurende werkzaamheden blijkt dat het treffen van veiligheidsvoorzieningen meer onveiligheid met zich meebrengt dan het uitvoeren van die werkzaamheid zonder voorziening. Feitelijk moet het gebouw zijn ingericht op veilig werken. Een stelling die op de Dakendag ook geponeerd werd.

Zoontjens bemerkte dat er steeds meer vraag was naar gekleurde tegels. Navraag leerde dat dakdekkers daar ‘veilige’ zones op het dak mee markeerden, waarmee de belangstelling voor veiligheid was gewekt. Ook werd de weerstand van dakdekkers tegen de zogenaamde ‘paaltjes’ bemerkt: omdat die de dakbedekking doorbreken, wat de kwaliteit van het dak niet ten goede komt. De paaltjes moeten ook door de leveranciers worden aangebracht omdat een onjuist aangebracht paaltje schijnveilig is. Dit afgezien van garantiebepalingen die op de dakbedekkingen worden afgegeven. Dat vroeg om een nieuw concept.

Een compleet nieuw concept met als uitgangspunt een gepatenteerde betonnen tegel op een rubber voet: het ‘BIBO Block’. Het idee is even simpel als effectief en door iedereen aan te brengen (klasse E). Betonnen tegels worden al sinds jaar en dag toegepast als ballast op platte daken. Wanneer er maar voldoende ballast op een dak aanwezig is dan kun je je daar aan zekeren. We spreken dan van een ‘Dead Weight Anchor’. Om de krachten te weerstaan die optreden bij een val moet een gewicht worden toegepast van 700 kg of meer. Een Dead Weight Anchor mag bij belasting verschuiven maar niet meer dan 1 meter (klasse E- Europese Norm 795). Dit geeft al aan dat de krachten die kunnen optreden enorm zijn. Gedacht moet worden in een orde van grootte van 1500 kg en meer. Het BIBO Block weegt minder dan 200 kg en toch voldoet het aan de strenge eisen van de Europese Norm. Dat komt doordat de afschuifweerstand tussen het block en de ondergrond is verhoogd middels een geintegreerde rubberen voet, voorzien van een plakzegel. Vergelijk het met een rubberen mat die eenvoudig is te verslepen. Gaat er echter iemand op staan, dan is diezelfde mat nauwelijks van zijn plaats te krijgen. Hoe zwaarder de persoon, hoe moeilijker het wordt en met een kleine 200 kg is verankering een feit.

Veiligheid is pas veiligheid als het uitvoerig is getest. Uitvoerige testen in Groot Britannië bewezen dat het block uitstekend voldoet. Zo goed zelfs dat het, mits goed verkleefd aan de ondergrond, ook voldoet aan de klasse A en in combinatie met een railsysteem aan klasse C. En dan niet alleen aan de huidige eisen maar ook nog eens aan de te verwachten zwaardere eisen. Dat maakte dat de aanvankelijke gedachte om het block uitsluitend als Dead Weight Anchor toe te passen werd losgelaten en om werd gezet in een compleet concept. Een totaaloplossing voor permanente beveiliging op bestaande en nieuwe daken. BDA testte de toepassing van het block op verschillende daksystemen en schreef aan de hand daarvan praktijkbladen waarmee de aansluiting op de praktijk een feit was. Ingebouwde veiligheid, aldus Paul Heerkens, commercieel directeur van Zoontjens.

De mate waarin een dak wordt betreden neemt alleen maar toe. Gebouwbeheerders beseffen dat omdat ze door partijen als dakdekkers, installateurs en onderhoudsmensen gewezen worden op veiligheid en de kosten die dat met zich meebrengt. Steeds meer opdrachtgevers realiseren zich hun mede-verantwoordelijkheid in deze en laten permanente voorzieningen aanbrengen om op steeds terugkerende kosten van verplichte valbeveiliging te besparen. Beheerders met eigen opzichters, die de daken ook betreden, zijn als werkgever bovendien aansprakelijk voor veilig werken. Nu is ieder dak anders en is een Risico Inventarisatie & Evaluatie nodig om te weten te komen welke voorzieningen voor welk dak getroffen moeten worden. Niet alleen voor het verblijf op het dak als ook voor de toegang naar het dak. Enkele aanhaakpunten zijn daarbij niet altijd voldoende.

Paul Heerkens:

‘Toen we eenmaal in de problematiek van veilig werken op daken waren gedoken, bleek dat we met het BIBO Block niet konden volstaan. We willen opdrachtgevers de best mogelijke oplossing bieden, een die geen afbreuk doet aan de kwaliteit van het dak of het dakwerk en een die als logisch wordt ervaren. Want dan wordt het ook gebruikt, wat de veiligheid ten goede komt. Het betreden van het dak met een ladder bijvoorbeeld waarbij een ladderstopper gewenst is. Een tegel met een sleuf, de BIBO Base, voorziet daarin. Een ladderstopper die niet alleen op de grond kan worden geplaatst maar ook op een dak, om met een ladder een ander dak te benaderen. Aan de bovenzijde moet de ladder worden gezekerd en dat kan aan het block waar ook nog een hekwerk op gezet kan worden om het geheel te complementeren. Een hek, een rail, een harnas met valstopper en lijnen, een RI&E en eventueel controle. Aan dit alles moet je denken om de opdrachtgever/gebouwbeheerder alle zorg uit handen te nemen. We zijn dan ook in contact getreden met derden om daar in te voorzien. Door samenwerking verkregen we snel de benodigde kennis en maakten we het BIBO concept volledig. We kunnen uitvoerenden en opdrachtgevers/gebouwbeheerders nu in alle gevallen bij de hand nemen en een duurzaam veiligheidssysteem aanbieden, dat minstens zo lang meegaat als het dak, afgestemd op de behoefte en het dak zelf.’