Roofs 2004-03-26 Het geheim van de dakpannenfabrikant

Recent introduceerde dakpannenfabrikant Nelskamp de DS-5 op de Nederlandse markt, een grootformaat keramische dakpan, waarvan er nog maar 5,7 per m2 nodig zijn. Dit formaat is groter dan gebruikelijk, zelfs groter dan voor een keramische dakpan voor mogelijk werd gehouden. Hoe kan dat? En, belangrijker misschien, wat zijn de voordelen van zo’n grote dakpan? Scheelt dat in de verwerking? Wat is het esthetische effect? In een interview met Harold Kock, die de Duitse fabrikant in Nederland vertegenwoordigt, probeerde Roofs antwoord te krijgen op deze vragen.

 Het Duitse familiebedrijf Nelskamp beschikt over zeven productielocaties in Duitsland, waarvan er drie keramische pannen produceren en vier betonpannen. Vanuit deze locaties wordt hoofdzakelijk in Europa geleverd, maar ook aan andere delen van de wereld. In Nederland was de fabrikant tot 1997 alleen met betonpannen actief, en dan nog voornamelijk in het Noordoosten van het land. Met de ingebruikname van de Nibra-fabriek in Gross-Ammensleben, datzelfde jaar, startte de heer Kock de verkoop van keramische pannen in heel Nederland. Tegenwoordig hoort het bedrijf bij de grootste dakpannenleveranciers, zowel voor betondakpannen als de keramische dakpannen.

Westerwaldklei

‘Wij gaan uit van de eigen mogelijkheden,’ vertelt Kock. ‘Om te overleven, juist in mindere tijden, is het voor een fabrikant van belang niet af te wachten welke vraag de markt dicteert: men dient zelf met initiatieven te komen en zelf vraag te creëren. Nelskamp is een vooruitstrevende fabrikant, die de mogelijkheden in huis heeft deze initiatieven te nemen. Dit deels vanwege de ervaring en de technische knowhow die men heeft opgebouwd (het bedrijf produceert sinds 1926 keramische dakpannen en sinds 1954 betondakpannen), deels vanwege de moderne productiegang.’

 De keramische dakpannen die de fabrikant levert, zijn volledig vervaardigd uit het zogenaamde Westerwaldklei, een harde en zuivere kleisoort die geen kalk bevat. Kock: ‘Nelskamp is de enige fabrikant die de dakpannen 100% uit deze klei fabriceert. Deze kleisoort wordt in het Zuidwesten van Duitsland gewonnen, en kenmerkt zich door een zeer fijne structuur. Het materiaal maakt het mogelijk een grootformaat fijnkeramische dakpan te fabriceren, die dun zijn en relatief licht blijven. Daarnaast zorgt het materiaal voor een minimale vochtopname: dit levert een optimale waterdichtheid op, vorstbestendigheid en weerstand tegen breuk, hetgeen vooral voordeel biedt bij flauwere dakhellingen.’

Alternatief

‘De DS-5 is duurder dan de betonpan: het blijft immers een keramische pan,’ aldus Kock. ‘Maar door de grootte benadert deze pan de prijs van de betonpan wel degelijk. Door de grote capaciteit van de Nibra-fabriek hebben we direct een massaproductie van de dakpan gerealiseerd, waardoor de productiekosten laag konden blijven. Op dak zijn minder dakpannen per m2 nodig, wat scheelt in materiaalkosten en verwerkingstijd. Wij zijn ervan overtuigd, dat in de markt behoefte is aan een dergelijk product. Nu de economie bezig is zich te normaliseren, en men zich meer moet richten op kostenbeheersing voor o.a. de starterswoningen, kiest men dikwijls voor de betondakpan, terwijl de voorkeur eigenlijk uitgaat naar een gebakken product. Hier biedt de DS-5 pan uitkomst, omdat deze de verwerkingssnelheid van de betonpan benadert.’

Verwerking

Het belangrijkste verwerkingsvoordeel zit hem in het formaat. Kock: ‘De dakpan is, met een gewicht van 6 kg, vanzelfsprekend zwaarder dan de kleinere keramische en betondakpannen. Daar staat tegenover dat de verwerker ongeveer vier dakpannen per m2 minder hoeft te verwerken om hetzelfde oppervlak te bedekken.’

 Onlangs zijn in De Lutte 14 vrijstaande woningen door Bouwbedrijf Steggink Oldenzaal gerealiseerd. De kappen waren volledig uitgezet op betondakpannen, maar de opdrachtgever wenste daarentegen een keramische dakpan. De DS-5 bleek vanwege de aanschafprijs en verwerking een goed alternatief, maar het gaf de doorslag dat de latafstand zowel in de kaplengte als de lengte van de dakkapel overeen kwam. Drie betonpannen hebben een werkende lengte van 945-1035 mm; de DS-5 dakpan is per pan 10 cm variabel. Met twee pannen is een werkende lengte nodig van 880-1080 mm.

 Dakdekker Nijmeijer uit Enschede heeft de daken ingedekt en is minder te spreken over deze grote dakpan; wel over de uitstraling, maar niet over de verwerking. Het gewicht speelt in de werkwijze van het bedrijf een grote rol, omdat men gebruik maakt van een pannenlift en vervolgens ‘de dakpannen loopt’. Kock: ‘Innovatie betekent verandering, waarvoor men zich moet openstellen; niet alleen de opdrachtgever, maar ook de uitvoerende partijen. Deze dakpan heeft niet dezelfde verwerking als de betondakpan. Wij beschikken over transport met dakgiraf en een klem, die speciaal is ontworpen voor de DS-5. Door de pannen naar het dak te hevelen en deze op een daklorry te plaatsen, speelt het gewicht een veel minder belangrijke rol: de dakpan wordt tot dat moment niet gedragen. De pannen worden vervolgens met twee handen van de daklorry afgepakt. Dit is een omschakeling, omdat de pannen traditioneel met de hand gelegd konden worden, dit ging voor het gevoel veel sneller. Maar voorheen legde men er tien of 15, nu nog maar zes. Dat maakt het verschil.’

 ‘Door het grote formaat krijgt het dakvlak een rustiger uitstraling. Hier draagt de vormgeving in hoge mate toe bij. De dakpan is symmetrisch vormgegeven: de glooiing in het midden zorgt ervoor dat eventueel halve dakpannen onopvallend in het dakvlak worden opgenomen. Daarentegen is de glooiing niet storend in het totale beeld, omdat in de belijning van de dakpannen het accent meer is gelegd op de horizontale lijn. Hierdoor ontstaat een rustige, luxueuze uitstraling. De dakpan is in zeven kleuren uit voorraad leverbaar van natuurrood naar engobe en edelengobe.’

Nederlandse markt

In Duitsland is de pan al een volledig ingeburgerd product en voor de fabrikant het panmodel met de meest verkochte vierkante meters per dag. Kock: ‘De Duitse nieuwbouw loopt al jaren terug, maar er wordt wel veel gerenoveerd. Bij renovatie van een betonpannendak wordt dikwijls gezocht naar een keramisch alternatief, waardoor deze pan in beeld komt. De acquisitie in Nederland begint nu ook vruchten af te werpen. Het is geen probleem dat de keramische dakpannen binnen het bedrijf terrein winnen ten opzichte van de betonpannen: de verhouding betonpan/keramische pan is binnen ons familiebedrijf niet het belangrijkste. Het is veel belangrijker dat de omzet binnen het bedrijf blijft, om verder te denken aan innovatie.’