Roofs 2018-06-28 De natuur heeft altijd gelijk

Aan tafel met… Willem Koppen

In deze rubriek laat Roofs markante personen van binnen en buiten de ­dakenbranche aan het woord. De insteek is om de visie en de persoon achter die visie voor het voetlicht te brengen.

Koppens overgrootouders hadden een groot en gerespecteerd aannemersbedrijf in West-Graftdijk in de periode 1880-1940.

Voor de lezers van Roofs behoeft Willem Koppen van Koppen Bouwexperts wellicht weinig introductie. Hij verzorgt op vrijwel maandelijkse basis artikelen voor het vakblad waarin hij de ’onbewuste onbekwaamheid’ binnen de bouw aan de kaak stelt. Met name op het gebied van luchtdichtheid kraakt hij met enige regelmaat harde noten. In 2004 won hij met het ambitieuze project Stad van de Zon de DakAward.

Het is met enige tegenzin dat Willem Koppen toestemde om mee te doen aan deze reeks. “Het gaat niet om mij als persoon. Het verhaal dat ik te vertellen heb, dat is belangrijk. Ik hou ontzettend van het vak: de techniek en het vakmanschap dat erbij komt kijken. Met mijn lezingen, trainingen en artikelen wil ik kennis delen en onbewuste onbekwaamheid doorbreken. Als bijvangst worden dan dikwijls lieden zichtbaar die soms heel bewust kennis achterhouden en het verdienmodel laten prevaleren boven de technische kwaliteit van het gebouw. Schrijven is een bewustwordingsproces: voor mij persoonlijk en hopelijk ook voor de lezer. Ik zou het jammer vinden als mijn bijdragen alleen als ‘azijnpissen’ zouden worden opgevat, ik denk ook dat een dergelijke reactie meer zegt over de lezer dan over mijn bijdragen.”

De bouw zit Willem Koppen in het bloed. Zijn overgrootouders hadden een groot en gerespecteerd aannemersbedrijf in West-Graftdijk in de periode 1880-1940. Het is dan ook niet verwonderlijk dat hij een opleiding bouwkunde ging volgen en eind jaren ’80 achter de tekentafel terecht kwam. Tijdens zijn werkzaamheden werd hij door bouwvakkers gewezen op fouten in de tekening. Die confrontatie met de werkelijkheid heeft hij als enorm leerzaam ervaren.

Precisieschot

Koppen lijdt aan een auto-immuunziekte waardoor hij regel­matig op zijn tandvlees loopt. “Ik probeer mijn dagelijkse energie zo goed mogelijk te verdelen tussen werk en gezin. Precies als bij een elektrische auto, waarbij je bewust en ­efficiënt met je energie om moet gaan om comfortabel op de bestemming aan te komen. Ik adviseer iedereen dat
zo te doen.”

“Maar het valt niet altijd mee voor een gedreven typetje zoals ik. Als ik thuis te horen krijg dat zij ‘weer de restjes krijgen’, dan heb ik mijn energie verkeerd verdeeld. Helaas is dat soms onvermijdelijk. Daarom vind ik het bloedirritant als mensen om de brei heen draaien en niet vertellen wat ze wel weten en daarmee anderen bewust op het verkeerde spoor zetten. Voordat je daar achter komt, is er vaak veel energie verloren gegaan en heb je wellicht al een keuze gemaakt op grond van halve informatie. Ik kan niet tegen onrecht, of mensen die zich beter voelen dan de ander, of mensen die alleen maar komen ‘halen’, of mensen die niet voor de ander openstaan, of mensen die zonder inhoudelijke motivatie hun eigen mening verkondigen en die willen opleggen. Die figuren mijd ik. Wat zou het duidelijk worden als de ontwikkelaar/aannemer/installateur bijvoorbeeld zou zeggen: ‘Ik vind mijn verdienmodel belangrijker dan uw gezondheid en daarom verkoop ik u met een flinke winstmarge een ventilatiesysteem dat veel lawaai maakt en in de hoogstand ook nog gebrekkig ventileert. Minder mag ik namelijk niet leveren!’ Dan weten we tenminste waar we aan toe zijn! Dit wil ik doorbreken door te laten zien dat het anders kan. Wellicht dat mijn publicaties daar ook aan bijdragen.”

“Ik probeer in discussies (waar mogelijk met humor) altijd de zaken terug te brengen tot de essentie. Wat dat betreft ben ik als een positieve droge spons die alle bruikbare informatie opzuigt. Het is een vorm van concentratie, waarbij je op het juiste moment de juiste vraag stelt. Ik probeer altijd een precisieschot te lossen. Zo ben ik wel eens een voorstelronde begonnen met de vraag: ‘Vertel wie u betaalt’. Dan krijg je een heel ander gesprek, met wezenlijke informatie. ­Openheid en transparantie zijn ontzettend belangrijk.”

Wat is dan de ‘essentie’? “De natuur liegt niet,” reageert Koppen. “Menselijke wetten zijn de slechte vertalingen van de natuurwetten. Onze inspecteurs hebben dan ook altijd gelijk, zolang ze mond houden. ‘Er is een luchtlek’, is bijvoorbeeld een constatering waar geen discussie over mogelijk is. Vervolgens moet je kijken naar de oorzaken, de mogelijke gevolgen, de mogelijke oplossingen en dat is een subjectief proces. Ik ben ooit met een gezondheidsklacht terecht­gekomen bij een Duitse professor die in zijn diagnose een ongelimiteerde hoeveelheid factoren bekeek. In Nederland word je zo snel mogelijk in een protocol gestopt en wordt er alleen gekeken naar de afgevinkte mogelijkheden. ­Daarmee mis je een heleboel puzzelstukjes, die je wel nodig hebt om tot de juiste oplossing te komen. Ook hier geldt natuurlijk dat hoe meer je weet, hoe meer je in de gaten krijgt dat je het niet weet. Het gaat erom dat je dit erkent. Het is vervolgens wel fijn om de zekerheid te hebben dat je je uiterste best hebt gedaan om de best mogelijke oplossing te vinden. Het kan echt anders, en dat gaan wij laten zien!”

NeroZero

Onlangs berichtten wij over de aftrap van de ontwikkeling van de NeroZero-woningen. Koppen vertelt: “Bij deze ont­wikkeling wordt een drietal uitgangspunten gehanteerd: gezondheid & comfort, duurzaamheid en betaalbaarheid. Aan al deze punten moet, zonder compromis, gegarandeerd worden voldaan met de laagst mogelijke kostprijs. Wie wil wonen in een huis dat is voorzien van allerlei installa­ties om het binnenklimaat te reguleren, maar dat niet gezond of comfortabel is ? En wie wil wonen in een huis dat door alle maatregelen (op termijn) onbetaalbaar wordt? Van de partners wordt verlangd dat zij volledige openheid van z­aken geven: wat zijn de kosten, welke marge reken je? Er worden dus enkel eerlijke verdienmodellen gehanteerd. De door ons benaderde ontwikkelaar, aannemer en fabrikanten vinden het leuk om mee te doen, omdat het enkel nog over de inhoud, het vak zelf gaat. Binnenkort zullen de eerste NeroZero-woningen gerealiseerd worden.”

Koppen had ter gelegenheid van de aftrap een prijsvraag onder scholieren georganiseerd, waarbij ze mochten aangeven wat volgens hen een gezonde woning was. Het resultaat was opmerkelijk: een kind weet beter dan de experts dat een gezonde woning een goede ventilatie nodig heeft! Een kind kan je dus uitleggen wat belangrijk is in een woning. Wat gaat er dan mis?”