Roofs 2018-06-36 Daglicht in het voormalig VROM-gebouw

Special daglicht

Bij de ingrijpende renovatie van het oude VROM-gebouw (tegenwoordig: Rijnstraat 8) in Den Haag heeft de ­toepassing van daglicht, via zogeheten ‘verticale atria’, een belangrijke rol ­gekregen. In de kop van het gebouw is een gebouwhoog atrium gerealiseerd. Het pand is zodoende een ­bijzonder fraai voorbeeld van de functie van ­daglicht. Opvallend is bovendien de ­‘wereldbol’ van kunstmatig daglicht in het plafond van de derde, en de vloer van de vierde verdieping.
Het oorspronkelijke ontwerp voor het toenmalige ministerie van VROM, van de hand van architect Jan Hoogland, stamt uit de jaren ’80, het gebouw is in 1992 geopend. Het geldt als één van de eerste atriumgebouwen in Nederland. Bij de renovatie is discussie geweest over hoe er met het gebouw moest worden omgegaan. Wat moest worden behouden? In overleg met de oorspronkelijke architect is besloten om vanuit het achterliggende idee verder te werken. Dat houdt in dat de onderdelen die ook tegenwoordig nog werken, zijn behouden. Wat niet meer werkte, is aangepast.

De atria speelden in het oorspronkelijke ontwerp ook een belangrijke rol in de luchtcirculatie. Bovendien speelt daglichttoetreding in zowel het oorspronkelijke als het nieuwe ontwerp een belangrijke rol in de ‘routing’ van het gebouw. In het nieuwe ontwerp is de interne indeling echter verhelderd, want in het oude VROM-gebouw was het nog wel eens ingewikkeld om de weg te vinden. In het nieuwe ontwerp is de centrale gang, die alle schijven met elkaar verbindt, verbreed en direct aan de atria op het ­oosten gelegd. Daarmee is direct helder of je aan de oost- of de westzijde van het gebouw staat en aan welk atrium.

Atrium

In het oude VROM-gebouw was de entree gesitueerd in een voetgangerspassage. Dit is een centrale passage vanuit het Centraal Station naar het stadscentrum. Om meer ruimte te creëren heeft OMA deze passage verdubbeld. De rechterzijde van de passage blijft in gebruik voor het voetgangersverkeer, de linkerzijde is een rustiger entreegebied voor het gebouw en de organisaties die erin zijn gevestigd. De roltrappen in het gebouw hebben een felgele kleur gekregen, zodat ze door de glazen gevels goed zichtbaar zijn.

Boven in het gebouw is een mix van grote en kleinere kantoorruimtes gerealiseerd, allen met een glazen wand naar de gangen. De kop van het gebouw is vernieuwd om vrij zicht op het zuiden te creëren en er een naar buiten gericht onderdeel van te maken. In het midden van deze nieuwe kop is een gebouwhoog atrium gerealiseerd, dat extra daglicht op de verdiepingen brengt en bovendien een mooi uitzicht biedt op de verdiepingen aan de overzijde van het atrium.

Wereldbol

Bijzonder is de ‘wereldbol’ die in het Internationaal Congrescentrum is opgenomen. Het vergadercentrum zelf bestaat uit verschillende vergaderruimtes, waaronder vrijstaande, kleinere zaaltjes met volglazen wanden. Ook zijn er langgerektere zalen gemaakt, waar een glazen wand omheen slingert. Op de plattegrond komt dit overeen met hoe isolatie op bouwtekeningen wordt getekend.

In de grote zaal is in zowel het plafond als de vloer van de verdieping daarboven een glazen ‘wereldbol’ opgenomen, waarvan de vlakken zacht oplichten als de zaal in gebruik is. Dit levert een bijzonder fraai beeld op.

Duurzaam

Het gebouw gold destijds als een voorbeeldproject voor duurzaam bouwen. Met de renovatie is het pand ook op dit gebied up-to-date gebracht. Op het dak zijn zonnepanelen toegepast en ook is er een WKO-installatie gerealiseerd. De atria spelen zoals gezegd een belangrijke rol in de luchtcirculatie in het pand.

Het gebouw is gerealiseerd volgens Design, Build, Finance, Maintain and Operate (DBFMO), waarmee het verantwoordelijke consortium, bestaande uit BAM, OMA en ISS, voor
25 jaar verantwoordelijk is voor het onderhoud en schoonmaak van het gebouw.