Roofs 2024-03-84 Transformatie met toevoeging in hout

Projectbeschrijving

De kersverse fusiegemeente West Betuwe zet voor haar nieuwe onderkomen in op transformatie en biobased materiaal. cepezed ontwierp de architectuur en het interieur van het gebouw, dat voorheen dienst deed als het gemeentehuis van Geldermalsen. Oud en nieuw lopen naadloos in elkaar over, zichtlijnen benadrukken de relatie tussen binnen en buiten, en het gebouw is veel duurzamer dan voorheen.

Het gemeentehuis van West Betuwe is vrijdag 12 januari officieel geopend. De fusiegemeente West Betuwe, die sinds 2019 bestaat, stelde hergebruik en circulariteit in de architectuur voorop. Het resultaat is een daglichtrijk gebouw met twee nieuwe bouwdelen van hout en heel veel pv-panelen op het dak. Bestaande meubels en te verwijderen bouwelementen zijn geïnventariseerd met het oog op hergebruik. Hetzelfde geldt voor het verzamelde kunstbezit, waaruit de mooiste sculpturen, gravures en schilderijen zijn gekozen. Ook de tuin rond het gebouw is opnieuw ingericht.

Het architectenbureau maakte een plan op maat met energiezuinige keuzes. Zo liggen op de daken hergebruikte pv-panelen, aangevuld met 260 nieuwe panelen. De afdelingen voor ambtenaren, burgerzaken, en het gemeentebestuur en de fracties kregen eigen zones. De patio in het hart van het gebouw is overdekt en vormt een ‘ontmoetingsplein’ met werkplekken, een koffiebar en een keuken.

cepezed is het Nederlandse architectenbureau voor veelzijdig en vooruitstrevend ontwerp. Het bureau ontwikkelt, ontwerpt en realiseert gebouwen, om zo innovatief mogelijk te kunnen werken.

Prefab dakelementen

Net als het nieuwe bouwdeel op de patio, is het ‘entreepaviljoen’ een prefab-constructie van hout. De gevelkolommen volgen de ritmiek van de glazen gevelpanelen. Een stalen voet ontkoppelt ze op vloerniveau. Dit vergemakkelijkt het onderhoud en maakt de verbinding net iets eleganter. Bovendien is zo’n stalen voet minder kwetsbaar voor vocht en vervuiling. De twee nieuwe bouwdelen kunnen vanwege het ontwerp met prefab-elementen (kit of parts) in principe ook weer gedemonteerd en hergebruikt worden, mocht de toekomst daar om vragen.

In de houten prefab-dakelementen is verlichting verwerkt, tussen de ribben van de elementen is akoestische absorptie in hout aangebracht. Het bestaande gebouw is deels wit geschilderd, met organiserende houten panelen en enkele vilten wanden in kamers en belcellen. Nieuwe ruimtes zijn terughoudend gematerialiseerd met een lichtgrijze keramische vloer, houten constructies, meubels en kasten, en antracietkleurig vilt waar de akoestiek daarom vraagt. Ook de beplating van stalen binnenpuien en stootvlakken meubels zijn antraciet.

Kit of Parts

cepezed pioniert al sinds zijn oprichting in 1974 met de kit of parts, een bouwpakket van hoogwaardige prefab-elementen. Van assemblage sec, maakt het bureau de stap naar demontabel en zelfs remontabel bouwen. Als ervaren vernieuwers zeggen de architecten van cepezed: losmaakbaarheid is de toekomst en de kit of parts is geschikt voor allerlei materiaal. Zo leveren zij een slimme bijdrage aan de circulaire economie.

In 1990 worden aan de rand van Delft de2-(z)onder-een-kap-woningen gerealiseerd. Ze zijn een ontwerp van architect Jan Pesman, de ‘pe’ in cepezed. Hij ontwerpt de woningen om zelf in een ervan te gaan wonen en gebruikt de vrijheid die hij bij het ontwerpen krijgt om te laten zien wat hij al sinds de oprichting van het bureau in 1974 propageert. Het kit of parts-principe wordt tot het kleinste detail toegepast. Een zelf ontwikkeld en zelfontworpen gebouw blijkt ook daarna een goede manier om te kunnen pionieren en vernieuwen.

De 2-(z)onder-een-kap-woningen zijn losmaakbaar avant la lettre: de losmaakbaarheidsindex is 72 procent, zo blijkt in 2023. De keuze voor assemblage heeft initieel niet met demontage te maken. Werken met geprefabriceerde elementen, die onder goede omstandigheden in de fabriek vervaardigd worden, is efficiënt en garandeert kwaliteit, is het idee. En omdat ruwbouw meteen afbouw is, spaart het materiaal. Bovendien verkort assemblage de bouwtijd en levert het weinig afval en overlast op tijdens de bouw. Het is veiliger op de bouwplaats en je hebt als architect meer grip op het bouwproces.

De kit of parts-ontwerp- en bouwmethodiek vraagt om vergaande samenwerking met ingenieurs en fabrikanten, want productie, montage en demontage moeten optimaal op elkaar zijn afgestemd. Een dergelijke samenwerking vindt cepezed leuk, technisch-nerdy als het zelf al is. Er wordt vergaand gedetailleerd en het bureau is - vanzelfsprekend - liefst tot aan de oplevering bij de bouw betrokken. Onder meer met het oog op de afstemming van de tekeningen van architecten, constructeurs en installateurs heeft men een team van BIM-experts. Zij zorgen ervoor dat er uiteindelijk één model is, in 3D.

Partners

• Constructies: ingenieursbureau lievense
• Installaties & bouwfysica: dgmr
• Interieurontwerp: cepezedinterieur
• Constructies: WSP
• Hoofdaannemer: WAM & Van Duren Bouw
• Installateur e & w techniek: WSi techniek Projecten