Roofs 2022-08-03 Hittestress

voorwoord

­­Als de buitentemperatuur zulke hoge waarden aanneemt dat zelfs de NRC er een hoofdredactioneel commentaar aan wijdt, moet het wel goed warm geweest zijn. Voor het grootste deel van Nederland werd medio juli ‘code oranje’ afgekondigd, iets dat eerder alleen leek voorbehouden aan zeer zware stormen of snelwegen die onder de ijzel zitten. In het commentaar (‘Hitte vraagt om structurele oplossingen’) wordt gewezen op het gebrek aan urgentie dat ondanks de hoge temperaturen valt te bespeuren.

Ook deze hittepiek duurde slechts een paar dagen en daarna kwam de regen weer en konden we overstappen op de orde van de dag. De krant schetst hoe de beeldvorming bij een hitteramp een belangrijke rol speelt. Geparafraseerd: geen radeloze burgers, geen zandzakken voor de deur, geen leger dat wordt ingeschakeld, maar protocollen en brieven met tips voor zelfstandig wonende 75-plussers. Ondertussen is de oversterfte tijdens hittegolven een veelvoud van het aantal slachtoffers die vallen bij rampen die dramatischer beelden kunnen overleggen. Het gaat dan om duizendtallen. Er wordt daarbij gerefereerd aan de oversterfte door twee hittegolven tijdens de zomer van 2006, waarmee Nederland nota bene in de top-vijf terecht kwam van landen met de meeste doden door natuurrampen. Meer slachtoffers van de Watersnoodramp, maar niet veel meer dan een statistiek.

Het ziet er naar uit dat hittegolven deel uit gaan maken van het nieuwe normaal. Ze zullen vaker optreden en langer duren. Nederland zal zich daarop serieus in moeten stellen. Klimaatverandering kun je als land niet alleen aanpakken, maar de gevolgen zullen we zelf moeten adresseren. Als het om hittegolven gaat, ligt het grootste probleem met name in de versteende wijken van de grote steden. De temperaturen kunnen daar nog aanzienlijk verder oplopen vergeleken met het platteland. Vooral in de armere wijken met weinig groen vallen onder de kwetsbare groepen de meeste slachtoffers. Inderdaad: vaak in stilte.

De remedie voor binnen­steden ligt voor een belangrijk deel in het vervangen van steen door groen. Daar kan aan toegevoegd worden: grijze dakbedekking vervangen door groen. Onderzoekers hebben becijferd dat 10 procent meer groen (bomen en struiken) in straten een daling geeft van ongeveer 0,6 graden. Het effect op daken zal daar niet ver vanaf liggen. Het vergroenen van het maaiveld en van zoveel mogelijk daken samen kan daarom een significante bijdrage leveren aan de leefbaarheid van binnensteden.
Op kleine schaal en in een aantal steden is die boodschap al doorgedrongen. En er zijn tegenwoordig ook project­ontwikkelaars die vergroening van dak en maaiveld integraal opnemen in hun plannen. Maar bij veel partijen is de hittestress kennelijk nog niet voldoende hoog opgestookt. Het is kennelijk nog niet urgent genoeg. En voor hetzelfde geld zijn we na een paar koelere weken de laatste hittegolf allemaal allang weer vergeten. Belangrijker zaken eisen weer de aandacht op, zoals de benzineprijs of het nieuwe voetbalseizoen.

Tjerk van Duinen