Roofs 2022-08-22 NVTB: “De bouwmaterialenindustrie heeft een bijzondere rol”

Special Materieel en materialen

De NVTB behartigt namens de diverse branche-organisaties de belangen van de Nederlandse bouwmaterialenindustrie. Roofs sprak directeur Niels Ruijter. “We zien een verdergaande druk om steeds betere prestaties te leveren in de bouw.”

Nolanda Klunder

De Nederlandse Vereniging van de Toeleverende Bouw­materialenindustrie, de NVTB, is een koepelorganisatie met als leden branche-organisaties en clusters van branche-­organisaties. “Onze leden variëren van de rubber- en kunststofindustrie tot de kalkzandsteen-, metaal- en isolatie-­industrie, de zand- en grindwinners, de partijen in keramiek, gips, staal en beton”, legt Niels Ruijter, directeur van de NVTB, uit. “Wij behartigen de grote, overkoepelende thema’s waar onze achterban mee te maken heeft.”

Woningbouwopgave

“Overal waar de bouwmaterialenindustrie tegen uitdagingen aanloopt, brengen wij die, vaak met een voorstel voor een oplossing, onder de aandacht van de relevante departementen”, vertelt Ruijter. “Neem bijvoorbeeld de woningbouwopgave. Minister Hugo de Jonge heeft een integrale analyse gemaakt van de beperkingen die er zijn als men meer woningen wil bouwen, maar daarbij bleek hij de bouwmaterialen over het hoofd gezien te hebben.

Als NVTB wijzen wij hem op deze belangrijke factor. Een aspect daarvan is dat als de productiecapaciteit uitgebreid moet worden, bedrijven in de bouwmaterialenindustrie nieuwe technieken met betere milieuprestaties in willen zetten. Daarbij lopen ze in de praktijk dan tegen belemmeringen aan: willen ze elektrificeren, dan kan dat niet omdat de netbeheerders daar niet klaar voor zijn; willen ze aangesloten worden op waterstofgas, dan is daar geen infrastructuur voor; willen ze de eigen energie opwekken met een windmolen of een biovergister, dan geeft provincie of gemeente geen vergunning. Kortom: de branche loopt tegen behoorlijk wat problemen aan als we willen voldoen aan de maatschappelijke opgave. De NVTB speelt een belangrijke rol in die aankaarten en helpen oplossen.”

Duurzaamheid

Naast de woningbouwopgave staat Nederland voor de duurzaamheidsopgave. Ruijter: “Om over duurzaamheid te kunnen praten, moet je in kaart brengen wat de integrale milieubelasting van een compleet bouwwerk over de gehele levenscyclus is en hoe je de materialen na afloop weer opnieuw gaat gebruiken, liefst als bouwelement of als bouwproduct, maar als het niet anders kan als gere­cycled materiaal. Zo zijn er 19 verschillende milieu-effecten waarop de gegevens in beeld moeten worden gebracht. Die gegevens worden ondergebracht in de Nationale Milieu Database. Onze achterban is doorlopend bezig met het inventariseren van de milieubelasting waar ze verantwoordelijk voor zijn. Partijen die assembleren, gebruiken en slopen zijn verantwoordelijk voor hun deel. Tezamen kunnen de data leiden tot een compleet plaatje van de integrale milieubelasting van het bouwwerk. Vanuit NVTB dragen we bij aan deze discussie voor de lange termijn in het Transitieteam Circulaire Bouweconomie. Daarin praten we ook over de vraag hoe we de markt kunnen voorzien van faciliteiten en randvoorwaarden vanuit de regelgeving om in 2050 een circulaire bouweconomie te kunnen realiseren, met een beduidend lagere milieubelasting dan nu het geval is.”

Digitalisering

“De bouwketen is inefficiënt”, zegt Ruijter. “De manier waarop samengewerkt wordt heeft een enorme potentie voor verbetering. Er is een grote mate van fragmentatie: partijen kunnen vaak pas iets doen als een andere partij iets heeft gedaan. Er gaat veel tijd verloren aan wachten op elkaar. Digitalisering kan dat helpen oplossen. De bouwmaterialenindustrie neemt op dat vlak een bijzondere verantwoordelijkheid op zich, omdat ze zich helemaal aan het begin van die keten bevindt. De bouwmaterialenindustrie is daarom bezig met het classificeren en digitaal beschikbaar maken van de eigen producten. Dat doen we volgens de ETIM-classificatie, zodat iedereen zijn gegevens op dezelfde wijze aanlevert. Op die manier kunnen ingenieursbureaus, constructeurs, architecten, aannemers en installateurs altijd op dezelfde manier gebruik maken van de aangeboden informatie. Zo kan de efficiency over hele keten verbeterd worden.”

Ruijter geeft een concreet voorbeeld. “Stel, er wordt een bouwwerk gerealiseerd en daartoe wordt materiaal besteld bij een producent. De logistiek is in handen van een transporteur. Tijdens de bouw ziet de uitvoerder dat hij de bestelde materialen nog niet kan gebruiken, maar hij heeft ook geen plek om ze tijdelijk op te slaan. Kan je door digitalisering ervoor zorgen dat de transporteur niet de materialen gaat ophalen bij de producent? Daarbij moet je er ook rekening mee houden dat de transporteur een planning heeft en de producent misschien geen ruimte heeft om de materialen bij hem te laten staan. Een complex probleem, dat door digitalisering opgelost kan worden. Digitalisering is hier geen doel maar een middel.”

Kwaliteit omhoog

De NVTB is voorstander van de invoering van de Wet kwaliteitsborging van het bouwen, vertelt Ruijter. “Je moet onder de Wkb niet alleen bouwen conform de regelgeving, je moet ook aantonen dat je dat doet. Onze achterban heeft verregaande kennis van hoe hun producten toegepast moeten worden in bouwwerken en hoe met dat product door de juiste toepassing aan de eisen kan worden voldaan. Daarvoor zijn er twee sets voorschriften.

De toepassingsvoorschriften geven aan waar dit product voor bedoeld is. Verwerkt iemand het in een andere toepassing, dan kan dat ertoe leiden dat het product niet optimaal functioneert en men niet de eisen uit het Bouwbesluit haalt.

De tweede set is de verwerkingsvoorschriften: mag je het nat toepassen, kan je het gebruiken bij temperaturen onder nul of hoge temperaturen? Wij zien dat in de praktijk veel bouwwerken niet de kwaliteit hebben die ze, gezien de gebruikte materialen, zouden kunnen hebben, door verkeerd gebruik, verkeerde dimensionering, slordigheidsfoutjes. Als er in de voorfase beter was nagedacht over het ontwerp, had dat in de realisatie tot betere resultaten geleid. Ook hierbij kan digitalisering een grote rol spelen. Met de Wkb kan de kwaliteit over de hele breedte omhoog.”

Betaalbaarheid

“We zien een verdergaande druk om steeds betere presta­ties te leveren in de bouw” zegt Ruijter. “Niet alleen de milieu­performance, ook de economische performance moet omhoog. De betaalbaarheid van woningen staat bijvoorbeeld onder druk. De kosten van een woning worden, kort door de bocht gezegd, voor ongeveer één derde bepaald door de prijs van de grond, voor ongeveer één derde door de realisatie en voor ongeveer één derde door de gebruikte materialen. De materialen worden duurder door de huidige schaarste, toeleveringsproblemen en problemen in de supply chains. Dat kan in kleine dingen zitten: als bijvoorbeeld de binnenvaart meer moet betalen voor brandstof, gaat de prijs van de goederen die vervoerd worden omhoog. Stijgende energiekosten, stijgende kosten door ­compliance en stijgende kosten door betere milieuprestaties van producten moeten allemaal verdisconteerd worden in de prijs die de eindgebruiker betaalt. Betere prestaties leiden tot een prijsstijging. Maar wil en kan de gebruiker dat nog betalen? Vergelijk het eens met een ander product. Als een fiets van CO2-neutrale materialen vier keer zo duur is als een andere fiets, kunnen consumenten zo’n nieuwe fiets dan betalen? En stel je eens voor dat de oude fiets verboden wordt. In zo’n soort situatie zit de bouw. Hoe we daarmee om moeten gaan, is een groot thema in de bouwmaterialenindustrie. Hoe kunnen we de milieuprestaties verbeteren en tegelijkertijd de kosten hanteerbaar houden?”