Roofs 2022-08-06 Natuurinclusief logistiek centrum

Het Dak van het Jaar 2022

We kennen ze wel. De anonieme, strakke stalen hallen die op de talloze bedrijventerreinen staan. Blokken overdekte hectaren aan de randen van de stad zijn het. Op Schiphol Trade Park, naast de A4 ter hoogte van Hoofddorp, leeft de ambitie om het anders te doen.

Hier komt het meest duurzame en innovatieve businesspark van Europa. Er wordt ingezet op groene energie, hergebruik van grondstoffen, duurzame mobiliteit en een duurzame omgang met water. Daarnaast moeten bedrijven die zich er vestigen voldoen aan hoge beeldkwaliteitseisen op het gebied van natuurinclusiviteit, biodiversiteit, ecologie en leefomgeving. De groene uitstraling van de panden wordt het ‘nieuwe normaal’ op het businesspark. Met een BREEAM-NL Excellent label is het Schiphol Warehouse van ontwikkelaar VDG groep hier één van de eerste voorbeelden van. Het laat zien dat – met de juiste aanpak en instelling - ook logistieke ‘dozen’ deel uit kunnen maken van hun omgeving.

Esthetiek

“Met het ontwerp voor het warehouse willen we op gebouwniveau een nieuwe vorm van logistiek landschap laten ontstaan”, zegt Dennis van de Rijdt, mede-oprichter en architect bij Denkkamer. “Dit is bereikt door om de kern van twee centrale distributiecentra ruimte te bieden aan interactie met de omgeving en de natuur. De schil om de kern is opgebouwd uit twee componenten: de kantoorgebouwen met alle technische ruimten en een natuur-inclusieve component bestaande uit daktuinen, waterberging en dakgroen.”

De kantoorruimten in de schil zijn verdeeld over meerdere verdiepingen in twee blokken. De eerste verdieping geeft toegang tot de daktuinen. Ondersteunende faciliteiten zoals de traforuimte, sprinklertank en ruimtes voor gevaar­lijke stoffen liggen ook binnen de rechthoekige kern van het distributiecentrum dat daardoor vrij is voor de logistieke operatie. De laaddocks en logistieke verkeersbewegingen zijn gelegen aan de achterzijde van het gebouw. Daarboven bevindt zich het parkeerdek voor personenauto’s. Twee hellingbanen verbinden het parkeerdek met de openbare weg. Daarmee zijn de verkeersstromen rond het gebouw van elkaar gescheiden. De architecten bedachten dat het parkeren op afstand van de kantoren de gebruikers stimuleert om kort te wandelen. Dat maakt de openbare ruimte rond het gebouw ook levendig.

Met de blokvormige toevoegingen rond de kern ontstaan platte dakvlakken op verschillende hoogtes. De hoger gelegen daken zijn voorzien van kruidenrijke groene- en bruine daken en ingericht voor insecten en op daken broedende vogels. De lager gelegen daken liggen beschut tussen de kantoren. Hier is een voor de gebruikers toegankelijke daktuin bedacht. “De verschillende hoogtes van de volumes in de schil gecombineerd met het verticale groen zijn als stapstenen die het maaiveld met de nieuwe biotopen verbinden. Hiermee verandert de monotone ecologie van het polderlandschap van de Haarlemmermeerpolder in een rijkere biodiversiteit op gebouwniveau”, zegt Van de Rijdt, die het gebouw met zijn team dankzij veel duurzame keuzes, een BREEAM NL “Excellent” status mee kon geven.

Techniek

Dakteam BV uit Zwijndrecht realiseerde de dakdichting van het complex. Directeur Berry Snel, die het project zelf coördi­neerde, vertelt dat er drie typen daken waren getekend. “En die wij hebben precies zo uitgevoerd. Voor de daktuinen met waterretentie hebben wij op de betonvloer eerst gebitumeerde dakbedekking gegoten en daarop een wortelwerende dakbedekking gebrand. Daarna heeft de groendakspecialist het verder opgebouwd. Op de kantoorgebouwen is sedum aangebracht op onze onderlaag van dampremmende folie, PIR-isolatie en twee lagen bitumen met een wortelwerende toplaag. Dit is mechanisch bevestigd op de onderliggende staalconstructie. Alle uitbouwen zijn ook voorzien van bitumen. Op de grote centrale distri­butiehal ligt een kunststof dakbedekking. Deze stalen dakconstructie kreeg dampremmende folie, PIR-isolatie en een mechanisch bevestigde dakbedekking van PVC. Het parkeerdek is door Unibouw zelf van een waterdichte laag voorzien. Dakteam BV was gemiddeld met vijf dak­dekkers actief.”

Op het intensieve dak plaatste Dakteam XPS isolatieplaten waarmee de groendakspecialisten verder zouden werken aan de dakopbouw. Marcel Hellenkamp, projectleider bij De Enk Groen en Golf realiseerde er een bijzonder dakterras. De grootste uitdaging op dit project in de windbelasting. “Mijn collega-werkvoorbereider Rick Roekevisch hield nauw contact met de ontwerpers om hier goede oplossingen voor te vinden. Want hoewel de daktuinen met intensieve beplanting en pergola’s aan drie zijden door bebouwing redelijk beschut staan, is er valwind; en met een uitzicht op het zuidwesten in een poldergebied is er bijna altijd wind. De storm van februari heeft de pas geplante bomen bijvoorbeeld behoorlijk getroffen. Twee bomen moesten
we vervangen.”

Voor een betere stabiliteit staan de pergola’s op een grote voet op de XPS-isolatie en zijn de hoeken versterkt. Het personeel van de kantoren kan over vlonders in de tuin lopen en er staan banken en plantenbakken. In de groene vlakken zijn vrij sterke, vaste planten neergezet. Onder deze intensieve daken zijn retentiekratten aangebracht voor waterberging. Alle andere daken kregen sedum: rondom de zonnepanelen bovenop het centrale deel van het gebouw en op de hoogste daken, waar het sedum gecombineerd is met bijenhotels en nestkastjes voor het vergroten van de biodiversiteit.”

Samenwerking

Denkkamer werkte in nauwe samenwerking met Unibouw, dat de door hen getekende voorstellen verder heeft geëngineerd. Dakdekkers van Dakteam BV realiseerden de dakbedekking, waarop De Enk Golf en Groen in een latere fase het groen heeft aangelegd. Hellenkamp: “De door de aannemer opgeleverde daken hebben wij laten keuren door een onafhankelijk bedrijf en na goed­keuring hebben wij de tuinen gerealiseerd. De Enk zorgt nog zes jaar voor het onderhoud.”

Veiligheid

“De veiligheid tijdens de aanleg van de daken is uitstekend geregeld door Unibouw”, zegt directeur Snel van Dakteam. “Zij zorgden ervoor dat de randbeveiliging aanwezig was en een veilige daktoegang op de dagen dat wij aan het werk moesten.” Voor de beheerfase zijn op de hogere daken ankers en veiligheidslijnen aan­gebracht. De twee daktuinen zijn afgeschermd door glazen balustrades.

Duurzaamheid

De ambities voor VDG Warehouse Schiphol waren hoog en zijn ook daadwerkelijk gehaald. ‘VDG bracht de kantoorfunctie en de logistieke functie meer in balans dan gebruikelijk bij logistiek vastgoed’, schrijft de opdrachtgever trots. Het gebouw schikt zich naar gebruik, ecologie en functies. Met een warmtepomp, zonnepanelen en waterbeheer, ledverlichting en automatische zonwering, ontstaat een prettige werkomgeving waarbij de automobilist die parkeert op het parkeerdek aan de achterzijde, bijvoorbeeld ook nog ‘gedwongen’ wordt een wandeling te maken naar de kantoren.

VDG Warehouse Schiphol beschikt bij oplevering over een BREEAM-NL certificering “Excellent” en scoort daarmee op het gebied van duurzaamheid substantieel beter dan de wettelijke normen. “Rond het gebouw zijn diverse spandraden gespannen waartegen klimplanten zullen groeien. We hebben hier ook zwaluw­nestkastjes aan­gebracht”, zegt Hellenkamp. Of zoals de architecten het verwoorden: ‘Een groene sluier en groene oase schermen de laaddocks en het parkeerdek af en vormen een paradijs voor onder andere vlinders en amfibieën en bieden daarbij tevens nestel­gelegenheid aan struweelbroeders, die met de daken van het gebouw ruimte bieden aan
een nieuwe natuur in de polder.’ ■

Warehouse Schiphol Trade Park

• Ontwikkelaar: VDG Real Estate
• Ontwerp: Denkkamer
• Adviseurs: Van der Zanden (constructie), idverde (ecologie), TiMax (bouwbesluit), DLVD (brandveiligheid), BREEAM NL (certificering)
• Realisatie: Unibouw
• Dakdekker: Dakteam BV
• Groendaken: De Enk Groen en Golf