Roofs 2022-08-14 Kleine stappen voor een groot probleem

Heerlen Rooftop Festival

Tot en met 2 oktober is het voormalig parkeerdek van Q-Park Putgraaf in Heerlen te bezoeken als een kleinschalige urban farming tuin. Het project is een initiatief van SCHUNCK, een multidisciplinaire culturele instelling die professio­nals en een grote groep vrijwilligers op de been kreeg om het klimaat in de stad aan te pakken. 30 juni was de aftrap onder de dreigende wolken van een on-Nederlandse regenbui, waarmee de noodzaak ons klimaat en de weerbaarheid van de stad serieus aan te pakken werd onderstreept.

Ronald van Bochove

Speels opgestelde plantenbakken, een bar, muziek en een prachtig uitzicht over Heerlen. Het bovenste parkeerdek van de QPark garage in Heerlen is door de ontwerpers Giulia Azaria en Iñigo Ruiz, van Selvatico omgetoverd tot een samenvatting van wat ze voor ogen hebben met Heerlen. Voortgekomen uit een ‘Healing Rooftop competitie, werkte Selvatico diverse ideeën uit voor daken in de binnenstad van Heerlen. Naast de traditionele groendaken zijn dat verschillende ecosystemen, zoals een dak als savanne, een dak met eetbare begroeiing, een dak waar de nadruk ligt op het kleurbereik van diverse planten en zelfs een versie waar hallucinerende werking van planten kan worden beleefd. Het parkeerdek in het centrum van Heerlen biedt de bezoekers een bloemlezing uit wat mogelijk is.

Nederlandse platteland

Giulia Azaria: “Het ontwerp is geïnspireerd op de patronen van teelt- en vruchtwisseling van het Nederlandse platteland. De 1.200 m2 van het betonnen dak wordt verdeeld in verschillende gewassen. Elk gewas herbergt een ander type vegetatie en samen vormt het een kleurrijk geheel met verschillende patronen. Zo’n 57 verschillende plantensoorten worden gekweekt in verplaatsbare plantenbakken die zijn gemaakt van houten kisten van 750 mm, 550 mm en 350 mm hoog. Deze bieden ruimte voor spontane ontmoetingen en inter­acties tussen bezoekers. Er zijn vijf verschillende type kamers te vinden: de Wildernis, Thee, de Chromatische kamer, de Eetbare kamer en de Afrodisiacum kamer.”

Heerlen hittestress

Kor Bonnema, directeur van Schunck, is blij met de eerste stap die nu gezet is. “Hoewel de expositie maar tot oktober kan blijven op het dak, maakt het publiek deze zomer kennis met het Heerlen Rooftop Festival.” Schunck nam het initiatief tot het Heerlen Rooftop Project, want ook de grote steden in het Zuiden en met name Heerlen, kennen het fenomeen hittestress. Heerlen bezit 334 hectare platte daken, een oppervlakte die gelijk staat aan bijna 700 voetbalvelden. Het Glaspaleis, een modernistisch Rijksmonument van architect Frits Peutz, waar Schunck de genodigden voor het bezoek aan het dakpark ontving, kijkt uit over veel nog grijs bitumen daken. Daar komt in ieder geval tot oktober een kleine verandering in. Maar er volgt vast meer. “Het Heerlen Rooftop Project maakt onderdeel uit van het expojaar van IBA Parkstad. IBA Parkstad stimuleert de transformatie van de regio door ingrepen in de stedelijke omgeving te ondersteunen. Het vergroenen van daken is een schoolvoorbeeld van een ingreep in de stedelijke omgeving met meerdere effecten.”

Sociale aspecten

Tegelijkertijd met en als onderdeel van het Heerlen Rooftop Project opent op 1 juli in het Schunck glaspaleis een nieuwe editie van Dreaming Out Loud. Selvatico toont in deze expo hun visie op het onbenutte potentieel van daken. FUTURE (P)ROOF biedt een toekomstvisie, een helder beeld dat het onderbenutte potentieel van daken laat zien. De tentoonstelling onderzoekt hoe de vergroening van deze vaak vergeten laag van de stad kan worden ingezet om de gevolgen van klimaatverandering tegen te gaan.

Naast het tegengaan van hittestress willen de ontwerpers na de pandemie ook aandacht besteden aan het potentieel dat er is op daken om nieuwe soorten sociale buitenruimtes te creëren. Zo zien we dus naast een klein en gemakkelijk te bouwen extensief dak ook het grotere parkdak, waarbij een grijze ruimte wordt omgetoverd tot een openbare voorziening waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en biodiversiteit kan toenemen.